Hofman zet zich al jaren in voor ‘participatie vanuit het gewone en alledaagse leven van mensen’. Het besef dat ‘we het met z’n allen moeten doen’ is overal wel doorgedrongen, ziet hij. ‘We weten dat we collectieve antwoorden moeten vinden, maar hoe dan?’

Op verschillende plaatsen in het land werkt Rode Wouw met community-builders aan die verbinding in de wijk. ‘We werken bijvoorbeeld ook met grote zorgorganisaties voor mensen met een verstandelijke beperking. Hoe kunnen we met onze mensen gewoon samenleven in de wijk, is hun vraag. En zij zeggen heel duidelijk: onze cliënten hebben geen projecten maar vrienden nodig.’

Opbouw

Ook steeds meer gemeenten willen weer investeren in de ‘oude samenlevingsopbouwgedachte’, zegt Hofman. ‘Mensen leven in netwerken, staan in relatie tot elkaar. Dat besef groeit. Termen als verbinding, gemeenschappen duiken ook in de politiek steeds vaker op. Daar ligt ook een bepaald verlangen achter. En er is antigeluid richting de neoliberale samenleving, die heel erg op het individu is gericht.’

Juiste vraag stellen

Hoe ziet dat ‘verbinden in de wijk’ in de praktijk er dan uit? ‘Het is eigenlijk heel simpel’, zegt Hofman die jargon uit het sociaal domein zoveel mogelijk uit de weg gaat. Hij heeft het liever niet over hulpvragen en maatschappelijke opgaven. ‘Het gaat over in gesprek gaan met elkaar. Dan bedoel ik niet een vergadering over verbinding organiseren met buurtbewoners, maar gewoon bij de ingang van een flat een praatje maken.’

Het gaat om de juiste vraag stellen, benadrukt hij. ‘Vraag niet wat bewoners nodig hebben, dat krijg je nog wel te horen, maar juist over wat zij zouden willen of kunnen doen in de wijk. Wij leggen de focus niet op de problemen, maar op de kracht van de buurtbewoners, op zijn talenten, passie. Wat heeft iemand toe te voegen?’

Wijkverbinder als smaak- en kleurversterker

Als recent voorbeeld noemt hij de wijk Overstegen in Doetinchem. ‘Een wijk die veel aandacht vroeg, er was veel gedoe met jongeren en op allerlei gebieden waren er zorgen. Met gemeente, woningcorporatie en politie is toen afgesproken dat we op een andere manier te werk zouden gaan. Een wijkverbinder – een smaak- en kleurversterker noem ik ze – is daar begonnen. In een half jaar tijd is daar al zoveel in gang gezet. Ik sprak pas iemand van de woningcorporatie over een buurtbewoner die voorheen vooral bekend stond vanwege de overlast en huurachterstand. Deze bewoner is nu een van de meeste actieve bewoners van de wijk. Dat zegt wel veel.’

Inspireren met verhalen

Op de site over deze aanpak worden de verhalen van buurtbewoners en de opbrengsten uit Overstegen gedeeld. ‘We willen mensen natuurlijk ook een beetje besmetten, op een positieve manieren aansteken en inspireren met onze verhalen. Ook mensen die niet zoveel hebben met de term community-building. Inmiddels dringen de positieve geluiden ook op het gemeentehuis door en worden raadsleden nieuwsgierig naar onze aanpak. Waarom werkt dit wel?’

‘Zorg ervoor dat er meer relaties tussen bewoners ontstaan’

Voor wijkprofessionals is deze andere manier van werken wel wennen, ziet hij. ‘Een heleboel professionals worden toch afgerekend op de problemen die ze moeten verhelpen. Ze moeten mensen gezonder krijgen, mensen moeten meer bewegen, armoede bestrijden en laaggeletterdheid aanpakken. Maar dat kun jij als professional allemaal niet.’
Professionals die zich met samenlevingsopbouw bezighouden, moeten zich volgens Hofman vooral richten op het bouwen van sterke gemeenschappen. ‘Wat ze eigenlijk veel meer moeten doen is ervoor zorgen dat er meer relaties tussen wijkbewoners ontstaan. Dáár krijg je sterke wijken van die ook zelf zaken gaan oppakken.’

Dat is voor de professional in de wijk best lastig. ‘Zij en ook de welzijnsorganisaties moeten dat juk – dat stramien waar ze inzitten – van zich afgooien. Maar door ons veel meer te richten op de kracht van de wijk, van een gemeenschap ontstaat er heel veel en pakken ze zelf allerlei problemen aan.’