Telgen maakt zich vooral zorgen over de bestuurlijke en financiële aspecten van de transitie. De regie komt bij een wethouder te liggen en begin 2014 moeten er belangrijke beslissingen genomen worden over het inkoopmodel, over contracten. Precies rond het moment van de verkiezingstijd. Telgen vraagt zich af of dan de ‘oude’ wethouder en gemeenteraad die besluiten nemen, terwijl zij niet verantwoordelijk zijn voor wat er later gebeurt.
Budget
De hoogleraar Inkoopmanagement adviseert de gemeenten: ‘Houd de regie zelf in handen en geef die niet af aan de zorgaanbieders.’ Vooral grote organisaties zeggen: geef mij maar een wijkgerichte opgave met bijbehorend budget, dan lossen wij daar alle problemen op. Telgen zou daar niet voor kiezen, want degene die het plan maakt, mag geen belang hebben bij wat in dat plan staat. ‘Anders krijg je al snel: “wij van WC-eend adviseren: WC-eend”. Je moet de kat niet op het spek binden.’
Jan Telgen, hoogleraar Inkoopmanagement bij de Universiteit Twente is een van de sprekers tijdens het Zorg + Welzijn Transitiecongres op 18 november. Bekijk hier het programma >>
Regisseur
Telgen pleit voor het regisseursmodel waarin geen enkele aanbieder van individuele producten een vast budget krijgt. Een regisseur stelt per cliënt of gezin vast wat nodig is en maakt hiervoor een plan. Telgen trekt de vergelijking met het samenstellen van een menu. ‘De raamcontracten kunnen misschien wel honderden interventies bevatten. Die kun je beschouwen als ingrediënten voor de maaltijd. Een gemeente kan voor elke cliënt een persoonlijk menu samenstellen.’
Keuzes
Het is belangrijk dat gemeenten wel duidelijke keuzes maken, adviseert Telgen. ‘Als college en raad geen heldere beleidskaders neerleggen, hoe gaat het dan bij het afsluiten van contracten? Dan wordt de ambtenaar op de werkvloer gedwongen om zonder richtlijnen of democratische controle die keuzes te maken. Wil je dat? Ik heb daar grote bezwaren tegen.’
Dit kabinet wil dat de mensen langer in hun huis kunnen blijven. Maar geven niet de faciliteiten die daarbij horen. Ze zijn druk bezig de zorgcentra leeg te krijgen. Kamers worden nu commerciëel verhuurd etc.De hele transitie van AWBZ naar de gemeenten wordt denk ik een fiasco. Ook de hele jeugzorg gaat naar de gemeenten. Hoe willen ze dat in de practijk regelen. Het werk van de psychologen en/of psychiaters moet straks gedaan worden door gemeenteambtenaren, mogelijk na een cursus van een paar weken. Zo gaan de gemeenten natuurlijk deze deskundigheid weer inhuren en de kosten zullen enorm verhogen. Ik denk dat dit kabinet moet inzien dat ze veel te veel stuk maken in dit land. Ook de PvdA werkt hier aan mee. We zullen het zien bij de gemeenteraadsverkiezingen. Flinke verliezen in ieder geval voor de PvdA denk ik. Bij de VVD zal het meevallen. Elk jaar komen er immers duizenden miljoenairs bij in ons land. Die stemmen per definitie VVD. We wachten af.
(vervolg)
Het ergste dat bij de transitie kan gaan gebeuren is dat gemeenten, als het hen niet lukt de regie in de jeugdzorg op zich te nemen, besluiten om de Wet op de jeugdhulp ‘beleidsarm’ in te voeren. Dan zou het meeste bij het oude blijven, de doelstellingen (meer preventie, integrale hulp dicht bij huis, ontzorgen, minder dure specialistische hulp, demedicaliseren) niet gerealiseerd worden en een verkokerd systeem in stand blijven waarbij de aanbieders de regie houden en daardoor hun eigen wc-eend kunnen blijven verkopen, zoals Telgen treffend stelt.
Dat vergt een ommezwaai bij gemeenten van ‘samen nu alles fijn voorbereiden met het veld’ (huidige situatie) naar een rolbewuste regisseur die bij de ‘gekantelde vraag’ de juiste mix aan aanbod organiseert, en daarbij resultaat- en prijsbewust stuurt.
Frits van Vugt (Public Consultancy, adviseur in het sociale domein)
Helemaal eens met Telgen!
De gemeente wordt verantwoordelijk voor het ontwikkelen van een gevarieerd inkoopstelsel – gevarieerd omdat voor elk type van jeugdhulp de bijbehorende aansturings- en bekostigingsmethodiek gevonden moet worden. En daar schiet de gemeentelijke kennis van zorginkoop vaak tekort, zeker nu er een transformatie van de jeugdhulp met een kostenreductie verwacht wordt. Er zal dus (deels) een ander zorgaanbod nodig zijn, dat wellicht bij andere aanbieders (die innovatiever, effectiever en goedkoper zijn) ingekocht/gesubsidieerd gaat worden. Het ‘regisseursmodel’ van Telgen past daarbij, maar er zijn nog andere opties die aantrekkelijk zijn. Een regisseursmodel vergt dan wel goede regisseurs (in het integrale wijkteam, hoeven geen ambtenaren te zijn) die die vraag goed kunnen analyseren, en samen met de cliënt kunnen bekijken hoe het probleem op te lossen is (soms in eigen ‘kring’). En alleen als dat niet lukt, in de 2e lijn zorg voor de cliënt inkoopt of de cliënt een PGB verstrekt.
Met Telgen ben ik het eens dat er dus geen (vaste) garanties dienen te worden afgegeven aan bestaande aanbieders (even afgezien van de zorgcontinuïteit in 2015).
(vervolg) De mensonvriendelijke overheidsbesluiten zorgen voor meer negativiteit en ongeloof tot groeiend wantrouwen aan toe…wat uiteindelijk die gevraagde participatie in de weg zal staan.
Het is namelijk een vorm van misleiding waardoor mensen steeds meer moeten betalen (en zich moeten inzetten) voor steeds minder. Zoiets klopt van geen kant en is tegenstrijdig. Zolang sociale stijging niet de prioriteit geniet, maar telkens naar de achtergrond geschoven wordt…is het een illusie om te denken dat deze hele transitie eerlijk, snel en met maatwerk zal verlopen….en dat het een echte oplossing zal zijn. Ik heb vele mooie veelbelovende woorden gehoord in de loop der jaren maar er is niets daarvan uitgekomen. De daden zijn niet naar de woorden, de positief gedachte uitkomsten worden elk jaar als tegenvallers ingeboekt. Deze facade in stand houden kost het meest…terwijl de verliezen enorm zijn en groter worden. Door een uitblijvende écht mensvriendelijke, menswaardige, eerlijke en fastoenlijke ECHTE oplossing. De voortdurende veranderingen in regelgeving en de blijvende bezuinigingsdrift van de landelijke overheid zullen uiteindelijk tóch weer roet in het eten gooien.
Zoals dat voorheen al te lang getoond is!!!
Ik denk dat al die probleemgevende ‘oplossingen’ (genaamd ‘bezuinigingen’/ombuigingen/uithollingen/transities) van de laatste 20 – 30 jaar geen enkel probleem heeft opgelost en zo te zien ook niet zal kunnen oplossen zolang de probleemgevende overheids’oplossingen’ telkenmale doorgedrukt worden. Het is bij het onfatsoenlijke af waarbij blijkt dat geld meer telt als de mensen in het land! Steeds meer mensen worden daar slachtoffer van.
De mensonvriendelijke overheidsbesluiten zorgen voor meer negativiteit en ongeloof tot groeiend wantrouwen aan toe…wat uiteindelijk die gevraagde participatie in de weg zal staan.
Het is namelijk een vorm van misleiding waardoor mensen steeds meer moeten betalen (en zich moeten inzetten) voor steeds minder. Zoiets klopt van geen kant en is tegenstrijdig. Zolang sociale stijging niet de prioriteit geniet, maar telkens naar de achtergrond geschoven wordt…is het een illusie om te denken dat deze hele transitie eerlijk, snel en met maatwerk zal verlopen….en dat het een echte oplossing zal zijn. Ik heb vele mooie veelbelovende woorden gehoord in de loop der jaren maar er is niets daarvan uitgekomen. De daden zijn niet naar de woorden, de positief gedachte uitkomsten worden elk jaar als tegenvallers ingeboekt. Deze facade in stand houden kost het meest…terwijl de verliezen enorm zijn en groter worden. Door een uitblijvende écht mensvriendelijke, menswaardige, eerlijke en fastoenlijke ECHTE oplossing.
Bij een goed verzorgde intake met (kort) daaropvolgend een vakkundig netwerkberaad moet de regisseur zicht krijgen op wat client en het netwerk zelf kunnen en waarin werkelijk hulp benodigd is binnen het gehele sociale domein. Hierin is dan al een flinke besparing bewerkstelligd t.a.v. meerdere intakes en overleggen bij en tussen aanbieders.
De regisseur kan natuurlijk een binnen de zorg gekwalificeerde ambtenaar zijn. Al dan niet gedetacheerd. Telgen heeft gelijk dat er gevaar schuilt in belangenverstrengeling als de regie genomen kan worden door een aanbieder. Immers niet alleen de keuze van het aanbod als mede de lengte van een traject bepaalt het kostenplaatje, maar ook de verkeerde volgorde van inzet (prioriteit). Tot nu toe merken zorgaanbieders relatief weinig van no shows, reistijd e.d. en ook hierin kan een goede regisseur (die dan ook baat heeft bij lage kosten)de vrijblijvendheid van sommige clienten aanpakken.
Aan wie moet dan de regie gegeven worden want in principe is nu de gemeente de zorgaanbieder: de gemeente regisseert en beslist over de verdeling van het gemeentelijk budget en daarmee over de toegankelijkheid van de zorg. Ik hoeverre hebben zorgvragers invloed hierop? Ook hier geldt: wij van WC-eend (de gemeente) adviseren (en dat niet alleen: de burger heeft zelfs gedwongen winkelnering!) WC-eend (het gemeentelijk zorgaanbod). Dus de zorgvrager is overgeleverd aan wat de gemeente(raad) over heeft voor zorg. Telgen zegt zelf dat hij daar zelf niet voor zou kiezen, ‘want degene die het plan maakt, mag geen belang hebben bij wat in dat plan staat.’
Nu was dat nog tot daar aan toe als hiermee al inhoudelijke ervaring was, maar net als met de aanvankelijke invoering van WMO: eerst moet nog in minder dan geen tijd het wiel uitgevonden worden met alle problemen van dien. Dan moet er vanuit een initieel financieel tekort (ingebouwde budgetkorting) nog geprobeerd worden de burger te voorzien van minder zorg dan die burger voorheen ontving. Voorwaar geen geringe opgave.