Zorgverzekeringslijn is een initiatief van het Ministerie van VWS. Doel is om onafhankelijk advies en praktische tips te geven voor het oplossen van zorgverzekeringsschulden en het afsluiten van een zorgverzekering. Honderdduizenden Nederlanders worstelen met het betalen van hun zorgpremie. In het tweede kwartaal van 2018 onderzocht Zorgverzekeringslijn welke middelen gemeenten inzetten om zorgverzekeringsschulden bij hun inwoners op te lossen en te voorkomen.

Beperkte toegang tot collectieve zorgverzekering gemeente

Nederlandse gemeenten hebben de mogelijkheid om een Collectieve Zorgverzekering voor Minima (CZM) aan te bieden. Nagenoeg alle gemeenten (99 procent) bieden deze CZM ook aan. Het merendeel van de Nederlandse gemeenten (78 procent) draagt ook bij aan de kosten van de verzekering zodat de premie laag kan blijven. Maar: inwoners die al schulden hebben, kunnen geen gebruik maken van de CZM. Slechts veertien procent van de gemeente biedt voor deze groep een overstapregeling. Volgens de onderzoekers kan de oorzaak van het uitsluiten van deze groep zijn dat de gemeente maatwerk moet leveren. ‘Een zorgverzekering kan door een verzekeringsnemer opgezegd worden met ingang van 1 januari van het volgende kalenderjaar. Deze opzegging van de zorgverzekering is niet mogelijk in geval van premieachterstand, tenzij de dekking vervalt of de verzekeraar de opzegging bevestigt. Een overstap naar de CZM is voor een inwoner met schulden dus niet zomaar mogelijk. Gemeenten kunnen maatwerk bieden en een overstap naar de CZM mogelijk maken.’

Premie inhouden op de uitkering

Gemeenten mogen de premie van de gemeentepolis inhouden op de bijstandsuitkering om zo schulden te voorkomen. Toch maakt bijna de helft van de gemeenten (48 procent) geen gebruik van deze mogelijkheid omdat ze de zelfredzaamheid/eigen verantwoordelijkheid van inwoners in stand willen houden, omdat het hoge kosten voor de gemeente met zich meebrengt en omdat gemeenten problemen ervaren met het inhouden van de polis op de bijstandsuitkering.

Mariska Overgaag, Sociaal Werker van het Jaar 2017, richtte Meldpunt EMMA (Eerder Melden Minder Achterstanden) op om schulden tegen te gaan. ‘Mensen zijn opgelucht als er iemand van EMMA voor de deur staat. Wij komen niks halen, maar iets brengen.’ Lees dit PREMIUM artikel hier >>

Vroegsignaleren

Het is bekend dat wanneer mensen in financiële problemen komen, de zorgverzekering één van de eerste lasten is die niet meer betaald wordt. Krijg je de inwoners die de premie van hun zorgverzekering niet betalen in beeld, kun je dus vroegsignaleren. Uit het onderzoek van Zorgverzekeringslijn blijkt dat de meeste gemeenten (81 procent) signalen van onder andere zorgverzekeraars, nutsbedrijven en woningbouwcorporaties gebruikt om inwoners met schulden te benaderen. Opvallend is dat een deel van de gemeente wel beschikt over de gegevens van inwoners met achterstanden bij de zorgverzekeraar, maar deze nog onvoldoende inzet voor vroegsignalering. De meeste gemeenten (60 procent) die een signaal over een betalingsachterstand binnenkrijgen, vragen gegevens van de betreffende inwoner op bij de zorgverzekeraar en het CAK. Maar 39,5 procent van de gemeenten gebruikt deze gegevens vervolgens onvoldoende.

Kennis schiet tekort

Ruim een derde (34 procent) van de gemeenten geeft zelf aan dat er binnen de gemeente onvoldoende of nauwelijks kennis aanwezig is over het oplossen van zorgverzekeringsschulden. En bijna de helft van de gemeenten geeft aan geen of nauwelijks kennis te hebben om inwoners zonder zorgverzekering een oplossing te bieden. ‘Dit laatste is relevant omdat mensen zonder zorgverzekering zorg gaan mijden of door de hoge rekeningen voor zorgkosten verder in de financiële problemen komen’, aldus de onderzoekers.

Meer weten? Vraag dan hier het onderzoeksrapport op.