Door Martin Zuithof – Het Participatiebudget geeft gemeenten veel meer ruimte om burgers te activeren. Ze worden immers niet meer beperkt door regels op het gebied van re-integratie, volwasseneneducatie en inburgering, vindt Carmen de Jonge, directeur van Baoborea. Dit is de branchevereniging van 165 bedrijven op het gebied van re-integratie, arbozorg en jobcoaching. ‘Gemeenten hadden veel moeite om verantwoording af te leggen over hun beleid op deze deelgebieden. De budgettaire en administratieve regels zijn door de bundeling in het Participatiebudget sterk versimpeld. Daarmee vallen de schotten weg en krijgen ze de mogelijkheid de behoefte van burgers veel meer centraal te stellen.’

 Heilig
Gevolg van de grotere vrijheid van gemeenten is ook dat ze niet meer complete trajecten inkopen, maar eerder afzonderlijke diensten als sollicitatietraining of taalcursussen. ‘Voorheen was door de resultaatfinanciering het eindresultaat heilig. Nu worden veel meer afzonderlijke trajecten gestapeld en is het beleid veel minder resultaatgericht.’ 

De inkoop van gemeenten en Uwv bij re-integratiebedrijven is het afgelopen jaar gedaald van 360 miljoen euro naar 300 miljoen euro. De oorzaak is dat gemeenten de uitvoering van trajecten in delen opknippen en minder vaak re-integratiebedrijven inschakelen. De Jonge voorspelt een sterke groei van de uitvoeringskosten. ‘Van het totale re-integratiebudget van gemeenten gaat de helft naar gesubsidieerde arbeid en niet naar reguliere banen. Gesubsidieerde banen blijven zo op de overheidsbegroting drukken.’

Harde kern
De druk op gemeenten neemt toch al toe door de grote instroom in de bijstand, als gevolg van de economische crisis. ‘Als we niet oppassen ontstaat er een nieuwe harde kern met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. De overheid moet zich meer gedwongen voelen om mensen op weg te helpen naar kwalitatieve banen waar nog steeds een grote vraag naar is. Specifieke functies waarvoor je omscholing nodig hebt, bijvoorbeeld in de kinderopvang of in het taxibedrijf. Daarvoor zijn gewoon baangaranties te geven als je de financiering van de omscholing goed regelt.’

 De Jonge stelt dat veel gemeenten het zich met de zogeheten participatieladder nogal makkelijk maken. Deze ladder beschrijft in een aantal treden het niveau waarop iemand deelneemt aan de samenleving, zoals isolement, sociaal contact, cursusdeelname, vrijwilligerswerk of betaald werk. ‘Sommige gemeenten hebben een ladder met wel vijftien treden en hebben die zodanig specifiek ingevuld dat het einddoel, deelname aan de arbeidsmarkt, uit het oog verloren wordt. Als je al bij het intakegesprek tegen iemand zegt dat het wel vijf jaar zal duren voor hij een baan heeft, weet je al dat de ambitie te ver weg ligt.’

Activering

De Boaborea-directeur wijst op Amsterdam, een stad met liefst met 40.000 bijstandsgerechtigden.  ‘De gemeente zegt van deze groep dat 80 procent in eerste aanleg geen kans maakt op een baan. De gemeente mag de lat best iets hoger leggen om deze mensen aan het werk te helpen.’ De gemeente Leeuwarden is juist een voorbeeld van hoe het wel moet, vindt De Jonge. ‘Wethouder Florijn zet mensen meteen in de activering. Tegelijk worden hun persoonlijke problemen en eventuele schulden aangepakt. De gemeente gaat samen met de cliënt direct aan de slag met werk en scholing. Mensen moeten meteen 32 uur beschikbaar zijn, ook al vinden ze dat misschien in het begin niet leuk.’

Gemeenten zouden in het
Participatiebudget nog een stap verder moeten gaan, vindt De Jonge,
bijvoorbeeld door een persoonsvolgend budget in te voeren. ‘Burgers
kunnen dan zelf meer bepalen hoe ze zich ontwikkelen, maar dan moeten
er tegelijk wel afspraken worden gemaakt over het eindresultaat.’

Carmen de Jonge (Boaborea) spreekt op 10 december 2009 tijdens het Landelijk Platform Participatie. Eén jaar participatiebudget: drama of succes? Onder leiding van Ella Vogelaar gaat u samen met experts in op de dilemma’s, kansen en actuele ontwikkelingen rondom het Participatiebudget.

Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden.

Bron: Foto: Boaborea