‘De nieuwe taken van gemeenten op het terrein van zorg, opvang, ondersteuning en participatie, juist waar het gaat om mensen in een kwetsbare situatie, vallen binnen het terrein van mensenrechten. Maar het schort nog aan de kennis over mensenrechten bij de gemeenten’, zegt Ineke Boerefijn in Sociaal Bestek. Ze is coördinerend beleidsadviseur bij het College voor de Rechten van de Mens. De kennis ontbreekt volgens haar in het bijzonder voor economische, sociale en culturele rechten zoals het recht op gezondheid, een behoorlijke levensstandaard en huisvesting.
Privacy en vrijheid van meningsuiting
Internationale mensenrechtennormen zijn nogal abstract, geeft Boerefijn toe. Veel mensen kennen burgerrechten en politieke rechten zoals het recht op bescherming van privacy en het recht op vrije meningsuiting vaak wel. Maar Economische, sociale en culturele rechten zijn minder bekend. Het College voor de Rechten van de mens wil daarom deze normen concreter maken. Er een schema gemaakt, het zogenaamde BAAT-kader, om deze rechten duidelijker te maken.
Dag van de Mensenrechten
10 december is het de Dag van de Rechten van de Mens. De dag wordt wereldwijd aangegrepen om aandacht te vragen voor het bewustzijn van mensenrechten. Over de hele wereld vinden evenementen plaats zoals demonstraties, wakes, fakkeltochten, handtekeningenacties, tentoonstellingen, en discussiebijeenkomsten.
Kijk hier voor meer informatie >>
Beschikbaarheid
Zorg moet daadwerkelijk beschikbaar zijn. Het gaat om de beschikbaarheid van gezondheidscentra en zorgprofessionals, van goede kwaliteit. Het beginsel van non-discriminatie moet ook altijd in de afwegingen worden betrokken. Is zorg voldoende beschikbaar voor vrouwen en meisjes, migranten, mensen met diverse godsdienstige overtuigingen en levensbeschouwing, mensen met een beperking en chronisch zieken?
Aanvaardbaarheid
Zorg moet de medisch-ethische standaarden in acht nemen, en cultureel aanvaardbaar zijn. Dat betekent dat respectvol wordt omgegaan met verschillen. Er wordt rekening gehouden met verschillende achtergronden, culturen, leeftijden, mannen en vrouwen. Dat vereist bijvoorbeeld dat het sociaal wijkteam goed kan omgaan met verschillende bewoners in een wijk. Aanvaardbaarheid betekent ook het gesprek aangaan met een cliënt over passende voorzieningen. En dat de gemeente vertrouwelijk omgaat met persoonlijke gegevens.
Aanpasbaarheid
Als de omstandigheden veranderen moet het beleid ook worden aangepast. Burgers moeten met hun klachten bij de gemeente terecht kunnen en gemeenten moeten iedereen betrekken bij het vormen van het beleid. Als bijvoorbeeld blijkt dat meer mensen met een psychiatrische stoornis in de wijk wonen, dan is het nodig om daar het beleid op aan te passen.
Toegankelijkheid
Voorzieningen en diensten moeten op een veilige manier voor alle bevolkingsgroepen toegankelijk zijn, vooral voor de meest kwetsbare en gemarginaliseerde groepen. Toegankelijkheid omvat ook de fysieke toegankelijkheid van gebouwen en de publieke ruimte voor mensen met een beperking. Ook gaat het om economische toegankelijkheid: betaalbaarheid. Diensten moeten voor iedereen betaalbaar zijn, ook voor sociaal zwakkeren. Tot slot moet informatie toegankelijk zijn. Iedereen heeft het recht informatie en ideeën over gezondheidskwesties te zoeken, te ontvangen en te verspreiden.
Mensenrechten
Het College voor de Rechten van de Mens wil met dit BAAT-kader de toepassing van mensenrechten op lokaal niveau verbeteren. In de komende tijd wil het college dit kader verder uitwerken en met gemeenten en andere stakeholders samen tot vervolgstappen komen om op verschillende terreinen mensenrechten te kunnen toepassen.
Lees het hele artikel van Ineke Boerefijn in het oktober-novembernummer van Sociaal Bestek. Kijk hier voor meer informatie en abonneren >>