Volgens de VNG wordt door de staatssecretaris met dit wetsvoorstel ingegrepen in de kaders van de decentralisatie. ‘Gemeenten hebben hun beleid gebaseerd op deze kaders en worden nu geconfronteerd met een wijziging die voor een deel van de cliënten en medewerkers huishoudelijke hulp ingrijpende gevolgen zal hebben.’
Bezuinigen
Uit het wetsvoorstel blijkt dat er voor de staatssecretaris verschillende redenen zijn om de alfahulp af te schaffen. Eén van die redenen is dat ervan uitgegaan wordt dat veel cliënten niet bewust hebben gekozen voor het aangaan van een arbeidsverhouding met een alfahulp. ´Wij vragen ons af voor hoeveel cliënten dit geldt. Wij weten dat onze leden er de afgelopen jaren werk van hebben gemaakt om cliënten en hulpen te informeren over hun rechten en plichten. Mochten er nog gemeenten zijn die dit nog onvoldoende hebben opgepakt, dan kan de staatssecretaris gebruik maken van de handhavingsbevoegdheden die hij in het kader van zijn stelselverantwoordelijkheid heeft. Wij vinden dit een effectiever instrument dan de kaders van een gedecentraliseerde wet te wijzigen´, aldus de VNG. Bovendien denkt de NVG dat de staatssecretaris van mening is dat gemeenten via de alfahulp probeert bezuinigingen te behalen. ´Dit stoot veel gemeenten tegen de borst. Bovendien is alfahulp niet door gemeenten uitgevonden: in de AWBZ werd een deel van de huishoudelijke hulp ook al verricht door alfahulpen.´
Eerder werd in een wetswijziging al vastgesteld dat thuishulpen niet meer ontslagen mogen worden om daarna weer opnieuw als alfahulpen te worden ingezet. Lees meer >>
Arbeidsvoorwaarden
De VNG vindt verder dat het bestaan van alfahulpen betekent dat veel huishoudelijk hulpen actief kunnen blijven. ´Dit levert een bijdrage aan de werkgelegenheid voor lager geschoolden.´ Ook zijn er volgens de vereniging veel alfahulpen die bewust kiezen voor werk als alfahulp, ondanks de mindere secundaire arbeidsvoorwaarden. ´De constructie geeft hen immers ook meer vrijheid dan wanneer zij in loondienst zouden zijn. Naar onze mening moet deze keuzevrijheid niet door wetgeving worden beperkt.´ Dat gebeurt wel als het aan de staatssecretaris ligt. Hij staat in het wetsvoorstel wel de inzet van ZZP’ers toe, zowel binnen de algemene voorziening als binnen de maatwerkvoorziening. ´We verwachten dat veel hulpen die nu als alfahulp werkzaam zijn, het werk als ZZP’er gaan doen. De rechtspositie van alfahulpen is echter beter beschermd dan de rechtspositie van ZZP’ers. De kans dat alfahulpen massaal in vaste dienst worden genomen door aanbieders achten wij niet groot. Veel alfahulpen zijn 50plus en hebben een kleine parttime baan. Wij betwijfelen of de hulpen die hun alfaconstructie verliezen er met dit wetsvoorstel op vooruit zullen gaan als het gaat om hun rechtspositie.´
Kanttekeningen
De VNG heeft een brief geschreven aan de staatssecretaris met daarin alle kanttekeningen die Nederlandse gemeenten plaatsen op basis van het wetsvoorstel. Een woordvoerster van de VNG laat weten dat het gebruikelijk is dat concept wetsvoorstellen die gemeenten aangaan eerst naar de VNG gaan voor een reactie. Het zou dus kunnen dat het wetsvoorstel op basis van de gemaakte opmerkingen nog wordt aangepast.
Tegenwoordig krijg je vaak een dergelijk contract aangeboden: werk je dan verdien je en niet werken is geen geld. Dat is dus niet alleen bij alfahulpen zo.
De enige reden dat de VNG de alfahulp-constructie wil behouden is een financiële. Alfahulpen zijn goedkoper omdat ze formeel ZZP-er zijn en daardoor veel slechterte arbeidsvoorwaarden hebben dan thuiszorgmedewerkers in loondienst. Terecht dat er oa. door de FNV lang voor is geknokt om deze vorm van uitbuiting te blokkeren. Het is een schande dat de VNG zich daar nu met het argument "beleidsvrijheid" tegen keert. Ook gemeenten zouden oog moeten hebben voor dit soort uitbuiting en de gevolgen ervan voor hun burgers. Er zijn al meer dan genoeg werkenden die nauwelijks de eindjes aan elkaar kunnen knopen omdat de arbeidsmarkt volgens beleidsmakers steeds flexibeler moet en de lonen steeds lager.