Ombudsman Jan Romme doet de oproep na de beroering die is ontstaan op een facebookactie van Jack Stickvoort. Zijn schoonouders werden na 60 jaar huwelijk gedwongen gescheiden, omdat de zorginstelling volgens de indicatieregels alleen de man mocht opnemen.

Op grote schaal

‘De afgelopen jaren is dit op grote schaal gebeurd,’ zegt Romme, terwijl iedereen dacht dat deze situatie bij wet geregeld was. Nu blijkt dat in de AWBZ iets heel anders staat,  willen we dat in de toekomst gaan monitoren.’ Daarom wil de ouderenombudsman zicht krijgen op vergelijkbare verhalen. Mensen kunnen hun verhaal melden via ouderenombudsman@ouderenfonds.nl

Rechten van de Mens

Volgens Romme zijn de beperkingen op de AWBZ-regel voor partners van met één AWBZ-indicatie ‘waarschijnlijk ook nog eens in strijd met het recht op family life art. 8 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens.’

Aanspraak

Iedereen dacht dat het probleem van het scheiden van partners, van wie eentje moet worden opgenomen in een zorginstelling, was verholpen. In 2011 trok SP-kamerlid Renske Leijten over dit probleem aan de bel bij toenmalig staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten-Hyllner van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Die bevestigde dat de aanspraak van partners in zo’n situatie niet wijzigt als zorgverzekeraars de AWBZ gaan uitvoeren. ‘In het besluit zorgaanspraken artikel 9 lid 3 is geregeld dat de partner van een persoon met een somatische of psychogeriatrisch aandoening of beperking die (op grond van zijn indicatie) in een instelling verblijft, tevens aanspraak heeft op verblijf in dezelfde instelling’, aldus de toenmalig staatssecretaris.

Motie

Eind november vorig jaar pleitte CDA-kamerlid Mona Keijzer in haar motie dat ook onder de nieuwe AWBZ echtparen in een verpleeghuis samen moeten kunnen blijven. De Kamer heeft daar op 26 november 2013 mee ingestemd, aldus ombudsman Romme. ‘Dit betekent dat echtparen, waarvan een van de partners verpleeghuiszorg nodig heeft, bij elkaar kunnen blijven wonen.’

Niet nodig

Volgens het indicatieorgaan CIZ is voor het meeverhuizen van een partner geen indicatie nodig. Die hoeft hij of zij dus ook niet aan te vragen. Het zorgkantoor kan behulpzaam zijn bij het vinden van andere woonruimte ls bij het verpleeghuis de eerste keuze geen plaats is. Zorgorganisaties die geschikte woonruimte voor een partner aanbieden, kunnen dit via het CIZ laten registreren, aldus het CIZ.

Maatschappelijk probleem

‘Waar een echtpaar niet samen in een verpleeg- of verzorgingshuis terecht kan, is dat verdrietig voor het echtpaar,’ zei Aad Koster, directeur van branchevereniging ActiZ, in een uitzending van Een Vandaag op radio 1. ‘We hebben het echter niet over een groot maatschappelijk probleem, want de mogelijkheid om samen te wonen is er wel. Alleen dit echtpaar kan op dit moment niet terecht in het verpleeghuis van hun keuze.’

Geschikte woonruimte

De ActiZ-directeur wijst op een andere maatschappelijke opdracht: ‘We moeten zorgen dat we ons meer gaan richten op woonruimte die geschikt is voor ouderen die zorg nodig hebben, waar ze samen oud kunnen worden. We moeten anders gaan bouwen.’