Door Hedwig Neggers – Vier instellingen met specifieke deskundigheid tekenen vrijdag 26 juni een convenant. Het gaat om De Evenaar (GGZ Drenthe), Psychotraumacentrum Zuid Nederland (Reinier van Arkel Groep), Phoenix (de Gelderse Roos) en Stichting Centrum ’45. Samen willen zij de geestelijke gezondheidszorg voor asielzoekers en vluchtelingen landelijk optimaliseren.
Ontspanningsoefeningen
‘Het is voor asielzoekers lastig om toegang te krijgen tot geestelijke gezondheidszorg’, zegt Boukje Berents, projectmedewerker bij het Meldpunt voor Asielzoekers met Psychische Problemen (MAPP) van het Steunpunt Vluchtelingen (ASKV). ‘Vaak wordt niet gestart met de zorg omdat het toekomstperspectief onduidelijk is. De meningen verschillen of het dan wel of niet goed is om de behandeling te starten gezien de traumatische ervaringen die naar boven kunnen komen. Maar er zit natuurlijk wel iets tussen ontspanningsoefeningen geven en zeer intensieve behandeling.’
Herkenning
Een belangrijke wijziging was de opheffing begin 2009 van de medische opvang in de asielzoekerscentra (moa). Sindsdien zijn er gezondheidscentra waar hulpverleners uit de omgeving werken. ‘Die zijn echter lang niet altijd gespecialiseerd in de problematiek van asielzoekers’, aldus Berents. Ruud Jongedijk, psychiater bij Centrum ’45 en een van de initiatiefnemers van het convenant, beaamt dat. ‘Er moet meer kennis naar de eerste lijn. Herkenning en signalering zijn heel belangrijk. Ook moet de doorverwijzing naar specialistische zorg soepeler verlopen.’
Opvanglocatie
Ander probleem is volgens Berents dat óf en hoeveel geestelijke gezondheidszorg asielzoekers krijgen, per regio, opvanglocatie en GGZ-instelling varieert. Jongedijk: ‘Dat het aanbod per regio verschilt, versterkt het belang om de hele zorgketen op orde te krijgen. Dat is dan ook het uitgangspunt van het convenant. De zorg moet niet afhankelijk zijn van waar iemand woont.’
Ondersteunen
De vier instellingen die het convenant tekenen, leveren gespecialiseerde zorg. ‘Het zou goed zijn als ook de eerstelijns GGZ en de regionale GGZ-instellingen een impuls krijgen’, zegt Frea Haker, manager programma asielzoekers bij Pharos, kennis- en adviescentrum op het gebied van de gezondheid van migranten, vluchtelingen en nieuwkomers. ‘Uit een aantal regio’s krijgen we signalen dat de geestelijke gezondheidszorg voor asielzoekers niet optimaal is. Er is geen extra stimulans voor GGZ-instellingen om met deze doelgroep te werken. Juist omdat het een zeer complexe groep betreft, zie je dat er minder op wordt ingezet.’ Ruud Jongedijk (Centrum ’45): ‘Als specialistische centra willen we instellingen in de eerste en de tweede lijn ondersteunen. Bijvoorbeeld door onderwijs, consultatie geven in de regio’s, kennisverspreiding en onderwijs.’
Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden.
Bron: Foto: ANP/Marcel van Hoorn
Het lijkt er soms op dat de volwassen cliënten er zijn t.b.v. de eerste lijn ambulante zorg i.p.v. andersom. Er wordt weinig protocollair gehandeld, veel wordt beslist op intuïtie. Terugrapportage zie je nauwelijks. Wanneer je de GGZ belt is de betreffende behandelaar vrijwel nooit te bereiken en deze belt zelden terug. Medicatie voorschrijven wordt in de GGZ behandelfase uit nood daarom vaak door de huisarts gedaan. Wanneer de GGZ zelf belt is het meestal om verantwoordelijkheden op andere af te schuiven, “houd hem maar extra in de gaten, want wij zijn op vakantie” of “zorgen jullie dat ze haar medicijnen inneemt”.
Wanneer er dan iets mediagevoeligs gebeurt zoals bv. met een badmeester in Vught. Zit opeens deze onbereikbare GGZ in de bus om daar hulp te verlenen. De benadering van niet asielzoekers is volgens mij, vanuit eigen ervaring, niet anders. Het wordt tijd dat de overheid deze geldverslindende en goed gebekte organisatie, net als bureau jeugdzorg eens flink onder de loep neemt.
Ik had begrepen dat jaren geleden al een convenant was getekend door GGZ Nederland om de zorg te geven die asielzoekers nodig hebben. Lijkt nu weer een herhaling van politieke zetten. Zolang de zorgverlening alleen door diegenen wordt gedaan die er grote affiniteit mee hebben en de managers hier genoegen mee nemen ben ik niet optimistisch gestemd.
Wij hebben de ervaring met een vluchteling, waarin GZ Groenlo GGZ afwijst en wij vervolgens bij de Gelderse Roos met een second opinion wel te horen krijgen dat deze mevrouw GGZ nodig heeft. Vervolgens terug bij GGZ Groenlo wordt deze mevrouw weer afgewezen en doorgestuurd naar een maatschappelijk werkster. Mevrouw is niet verzekerd, maar wel legaal in Nederland.
Heel zwak van Groenlo!, Goed dat jullie dit doen.