Door Ephraïm Patty – Dit blijkt na een evaluatie van het zorgvernieuwingsproject Maatschappelijke Steunsystemen (MSS), dat ontwikkeld is door GGZ Eindhoven. Dit pilotproject liep van 2005 tot eind 2007 in de wijken Woensel-West, Geldrop en Bladel.

Behoefte
Volgens Anne-Marie van Bergen van MOVISIE, dat de evaluatie van het project uitvoerde, bleek het steunsysteem te voorzien in een behoefte. ‘Het bleek heel moeilijk te zijn om in je eigen buurt en via reguliere instellingen in contact te komen met anderen. Als ggz-cliënten normaal willen leven en zich thuis willen voelen in de buurt, moeten zij er zelf energie in steken. Maar de wijk moet ook openstaan voor die mensen en ze moeten een netwerk hebben om op terug te vallen.

Participeren
MSS begon als een maatschappelijk steunsysteem rond een persoon die met psychische problemen kampt, vertelt Van Bergen. ‘Het is een gecoördineerd netwerk van personen, diensten en voorzieningen, en moet diegene ondersteuning bieden. Het achterliggende doel daarbij is dus dat die persoon zo zelfstandig mogelijk kan participeren in de samenleving.’ En daarbij is een grote rol weggelegd voor zogenaamde kwartiermakers en ervaringsdeskundige begeleiders.

Ondersteuning
De werkzaamheden van de kwartiermaker in MSS richten zich op twee fronten: contacten met de doelgroep en contacten met medewerkers van maatschappelijke organisaties. De ervaringsdeskundige begeleiders richten zich vooral direct op de doelgroep en hebben veel individuele contacten met kwetsbare burgers. Ook bieden ze hen praktische ondersteuning.

Herkenning
‘De ervaringsdeskundigen maken contact op een andere, meer gelijkwaardige manier vanuit vergelijkbare ervaringen en herkenning. Het zijn ook personen die zelf psychische problemen hebben gehad, geleerd hebben hoe ze daarmee moeten omgaan en dat proberen over te brengen op de doelgroep’, vertelt Van Bergen. ‘De cliënten vertellen de ervaringsdeskundigen gemakkelijker over hun persoonlijke situatie. Ze zien de kwartiermaker toch nog vaak als hulpverlener.’

De wijk in
Dat de MSS goed werkt, blijkt uit de grote belangstelling van verschillende wijken en gemeenten uit de regio. Inmiddels heeft GGZ Nederland, de brancheorganisatie van instellingen in de ggz en verslavingszorg, MSS ook als aanbeveling in haar visiedocument opgenomen.

Oppassen
Mochten gemeenten de aanpak overnemen, dan zijn er nog wel een aantal zaken waarvoor ze moeten oppassen, zegt Van Bergen. ‘Luister vooral naar de cliënten, waar zij behoefte aan hebben, en vul het zelf niet van tevoren in. En verwacht ook niet van de kwartiermakers en ervaringsdeskundigen dat ze kunnen meedoen aan elk overleg in de buurt. Ze moeten de wijk in, daar ligt de grote kracht van deze aanpak.’