Haar persoonlijke ervaringen van een minder fortuinlijke jeugd, de verwerking daarvan en talloze wetenschappelijke studies naar kwetsbare mensen, motiveerden Wolf om zelf een methodiek te ontwikkelen: Krachtwerk. Een methodiek die goed aansluit bij mensen die zorg moe zijn en mijden, legt ze uit tijdens haar lezing op het Zorg+Welzijn congres Zorgmijders. ‘Mensen die de grip op hun leven kwijt zijn en veelvuldig met hulpverleners te maken krijgen, zeggen vaak dat ze daar geen verwachtingen meer van hebben. Verwachtingen hebben, betekent dat je perspectief ziet, hoop hebt. Als verwachtingen keer op keer niet worden ingelost, dan geven die alleen maar heel veel pijn en verdriet. Uiteindelijk gaat daarmee de verbinding tussen die persoon en de ander stuk. Als hulpverlener, al is het maar tijdens een enkel gesprek dat je als Wmo-consulent hebt, ben jij de drager van hoop voor deze mensen. Bekommer je, sluit aan, luister, zonder vooroordeel, dan bestáát de ander. Vooral bij zorgmijders is contact, je weer durven laten raken, de enige ingang. Als hulpverlener kun je het begin zijn van verbinding, van weer iets willen of wensen.’

Krachten sprokkelen

Met die laatste twee zinnen vat Wolf de kern van Krachtwerk samen. ‘In deze methodiek kijk je naar de positieve kanten van iemand, wat lukt er wel? Wat zou hij het liefst willen, al is het maar iets kleins? Wat vond hij vroeger leuk, waar was hij goed in?’, zegt ze. ‘Gebruik al je zintuigen om krachten van de persoon te sprokkelen. Kijk naar welke steigers iemand heeft opgebouwd om te overleven: mensen die de grip op hun leven kwijt zijn, bouwen overal steigertjes op. Post its in huis bij iemand met dementie bijvoorbeeld. Die waarnemen en versterken. Of elke dinsdag een pannetje soep van die ene buurvrouw. Dat zijn krachten en bronnen! Wanneer lacht iemand, ontspant hij, straalt hij? Sluit daarop aan. Zo ontdek je langzaam de intrinsieke motivatie van mensen. Als je daaraan kleine stapjes en acties kan koppelen en in dat proces van vallen en opstaan mensen kan ondersteunen, komt hun wilskracht terug.’ Wolf vergelijkt wilskracht met een spier: ‘Mensen die de grip op hun leven echt kwijt zijn, hebben zo lang wilskracht getoond om boven water te blijven. Die spier is overbelast, vermoeid. Maar je kunt hem ook weer voorzichtig gaan trainen: er is altijd hoop. Als jij in de ander gelooft, kan de hoop terugkeren en is er ruimte voor herstel.’

Zelfregulatie

Een belangrijk concept bij dat werken aan herstel is volgens Wolf zelfregulatie. ‘Dat gaat over jouw vermogen om jezelf aan te sturen, voor jou belangrijke doelen te halen, in contact te blijven met jezelf en met anderen. Voor hulpverleners is van belang om na te gaan wat met een verstoorde zelfregulering samenhangt. Dat kunnen vroege trauma’s zijn, maar ook verminderde verstandelijke vermogens, ernstige lichamelijke of psychische problemen, maar ook bijvoorbeeld ingrijpende gebeurtenissen of transities in het leven, zoals het verlies van een partner of met pensioen gaan. Ook chronische stress kan de zelfregulering ernstig aantasten. Mensen kunnen dan niet meer goed denken en handelen, hebben geen overzicht meer. ‘Zelfregulatie kan verbeteren door bijvoorbeeld goede zelfzorg en het wegnemen of verminderen van onnodige stressfactoren. De hulpverlening zelf kan voor mensen vaak ook een bron van stress zijn, met steeds weer een nieuw gezicht of de eisen waaraan je moet voldoen. Dat is goed om in gedachten te houden in je contact. Bepaal als hulpverlener vooral niet wat iemand nodig heeft, luister vooral naar de persoon en laat hem zelf de timing bepalen. Op het moment dat jij een intake doet, doet de persoon dat ook bij jou. Hij screent in een paar seconden of jij degene bent bij wie hij zijn verhaal kan en wíl doen, of jij sterk genoeg bent, het aandurft om wél echt te luisteren. Probeer de ander dus niet te zien als weer iemand die niks wil, maar haal het eelt van je hulpverlenersziel, stel jezelf open, met een schoon hart zonder vooroordelen of voorspellingen.’