‘We moeten investeren in passende huisvesting voor ouderen, in toegankelijke wijken, de zorg dichtbij huis en in versterking van sociale verbanden.’ Dat zegt Pauline Meurs, voorzitter van de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving. ‘Je kunt je afvragen of de afbouw van de verzorgingshuizen zijn doel niet voorbij schiet. Ik zie nu lokale initiatieven die weer iets terughalen van de “oude” woon-zorg voorzieningen. Samen wonen, maar aangepast aan de huidige tijd. Nu is wel het moment om actie te ondernemen.’
Langer zelfstandig wonen
Meurs is jurylid in de ontwerpprijsvraag: Who Cares. Vier gemeenten hebben teams gevormd van architecten, huisartsen, sociale ontwerpers, wijkverpleegkundigen, antropologen, zorgspecialisten en sociale professionals. Elk team heeft ideeën uitgewerkt om in de eigen wijk betere woonomstandigheden voor ouderen te creëren. Met als uitgangspunt dat ouderen langer thuis zelfstandig kunnen wonen. De gemeenten die meedoen zijn Almere, Groningen, Rotterdam, gemeente Sittard-Geleen en ook de provincie Limburg. Op maandag 8 mei zijn 20 uitgewerkte plannen van de 174 inzendingen geselecteerd. De 20 teams moeten nu met een businessplan komen om het idee uit te voeren.
Woonomgeving
‘Uit de 174 inzendingen wordt duidelijk dat de opgave om de woonomgeving aan te passen aan zelfstandig wonende ouderen, ongelofelijk divers is’, zegt Meurs. ‘Ouderen leven bijvoorbeeld in heel verschillende fysieke omstandigheden. Dat komt niet alleen omdat de gezondheidsgenen verschillen per persoon, maar ook omdat er nog steeds een duidelijk verschil is in de sociaaleconomische situatie per postcodegebied.’
Langer zelfstandig wonen als oudere? Een mooi ideaal, maar in de praktijk nogal weerbarstig. Mensen die het juist niet zouden moeten willen, maar het toch doen, mensen voor wiens gezondheid het lastige situaties oplevert en mensen die lastig zijn om voor te zorgen. Lees meer>>
Beschermd wonen
De verschillen in wensen en behoeften tussen oudere mensen nemen toe. Ouderen willen meer keus hebben bij de wijze waarop zij leven, wonen en zorg ontvangen. Dat geldt zeker ook voor de inrichting van hun laatste levensfase. De vraag naar beschermd wonen, woon-zorgcombinaties en andere tussenvormen zal toenemen. Meurs: ‘Als we niets doen, zullen met name de kwetsbare ouderen het moeilijk krijgen, zal hun kwaliteit van leven achteruit gaan en zullen zij geïsoleerd raken.’
Opbouw per wijk
Dus moet er per wijk worden gekeken naar wat de oudere nodig heeft. En dat betekent volgens Meurs dat er allereerst een goed beeld moet zijn van de demografische opbouw en in welke omstandigheden ouderen wonen. ‘Dan kun je pas nadenken over een passend antwoord op de behoefte van de oudere bewoners. In een Rotterdamse wijk met huizen van na WO II is 85% van de huizen particulier bezit. Daar is een andere insteek nodig om ouderen te ondersteunen dan in een wijk in Almere, waar juist veel hofjes zijn en de woningcorporatie heel actief is. Zijn de hofjes juist beschermend voor ouderen of isoleert het hen van de wijk? Dat soort vragen komt aan de orde.’
Plannen
Wie moet de verandering van de woon- en leefomgeving voor ouderen organiseren en betalen? Meurs: ‘De gemeenten moeten zich committeren aan het tot stand brengen van de plannen. De teams die de plannen maken, kunnen zelf ook investeerders werven, bijvoorbeeld onder woningcorporaties, zorginstellingen, maar ook banken. Wij doen ook een beroep op de politiek om geld voor de ouderenzorg te besteden aan toekomstbestendige wijken voor ouderen. Weet wel dat 95% van de ouderen thuis sterft, dus maar 5% verblijft in het verpleeghuis. Daar moet je ook rekening mee houden als je geld steekt in ouderenzorg.’
Stimulans
Het idee achter de prijsvraag Who Cares is dat de goede voorbeelden een stimulans zijn voor alle gemeenten om initiatieven voor ouderen in de wijk van de grond te krijgen. Wie moeten meedoen? Meurs: ‘De gemeenten nemen het initiatief, maar alle partijen die bij ouderen zijn betrokken, van woningcorporatie tot zorginstelling en sociale professionals, moeten met elkaar om tafel om toekomstbestendige wijken te ontwikkelen.’
Meer informatie vind je op de website: www.prijsvraagwhocares.nl
Ik ben heel nieuwsgierig naar welke voorstellen er uit deze prijsvraag gaan komen. Interessante opzet om een prijsvraag uit te zetten. Wat ik me wel afvraag is of de huidige insteek op het wijkniveau wel zo verstandig is. Was het niet verstandiger geweest om de woon- en ondersteuningswensen van ouderen als uitgangspunt te nemen? En dan kijken of gemeenten, corporaties en welzijn- en zorgorganisaties (en niet zozeer 'wijken') daarin momenteel wel voorzien? We moeten volgens mij veel groter denken dan 'de wijk'. Oplossingen die in Apeldoorn gevonden worden, bijvoorbeeld nieuwe vormen van groepswonen, kunnen ook in andere gemeenten gebruikt worden. Zo veel verschillen we in Nederland nou ook weer niet van elkaar.
Eens, er zijn geen ouderen betrokken bij de 20 projecten. Daarnaast bestaat de oudere niet en lijkt het me beter om vraaggericht te werken dan het oude aanbodgericht!
Ik mis ouderen zelf in de gemeentelijke teams. Dat vind ik heel erg fout. Over mensen , niet met mensen.