De Kamerleden wilden zich laten bijpraten over dit thema in de aanloop naar het debat over de herziening van de gesubsidieerde rechtsbijstand.

Commissie-Van der Meer

Eén van de belangrijkste conclusies van de Commissie-Van der Meer was dat advocaten die werken in de gefinancierde rechtsbijstand vaak meer uren kwijt zijn dan wordt toegekend. De Commissie deed onderzoek op verzoek van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Daarbij keken ze ook naar de multiproblematiek die vaak aan een gefinancierde rechtsbijstand ten grondslag ligt, maar SWN en LOSR vinden dit een te smalle definitie.

Smalle definitie

‘‘Multiproblematiek’ wordt gereduceerd tot ‘multi-procedeer-problematiek’, aldus Ernst Radio van Sociaal Werk Nederland. ‘Als je aan deze smalle definitie vasthoudt kom je in de eerstelijnsondersteuning ook al snel uit bij juridische hulpverleners, zoals het Juridisch Loket en beschermingsbewindvoerders.’

Recidive

Hij concludeerde eerder al, samen met de LOSR, dat cliënten die gebruikmaken van gefinancierde rechtsbijstand vaak problemen hebben op uiteenlopende levensterreinen. ‘Ze kampen zelden met alleen geldgebrek, maar bijvoorbeeld ook met huwelijksproblemen, een partner die veel verzorging heeft, opvoedingsperikelen of onzekere arbeidsomstandigheden. Hun schulden verhelpen zónder de onderliggende problemen aan te pakken is vragen om recidive.’

Checklist

De LOSR raadt aan om een checklist te ontwikkelen voor het vaststellen van multiproblematiek die zowel advocaten in de gesubsidieerde rechtsbijstand als sociaal werkers kunnen gebruiken. Volgens Ernst Radius (SWN) werken beide professionals nu ook al met vergelijkbare checklists waarbij sociale wijkteams verschillende levensdomeinen langslopen om te beoordelen welke ondersteuning er mogelijk is.

Vangnet

Een ander verschil in opvatting is dat de Commissie-Van der Meer het Juridisch Loket beschouwt als de eerstelijns vangnetfunctie als er geen adequate gemeentelijke schuldhulpverleningsvoorzieningen zijn. De LOSR plaatst daar grote vraagtekens bij. Zij vinden dat er in het sociale domein veel meer kennis en ervaring is, bijvoorbeeld bij gemeentelijke schuldhulpverleners. ‘Zij werken van oudsher in de woonomgeving, op het snijvlak van sociale, financiële en juridische dienstverlening.’

Roermond

Sociaal Werk Nederland deelt goede voorbeelden van vroegsignalering van schulden op de website. Zoals een pilot in Utrechtse wijken die zo goed werkt dat de hele gemeente op deze werkwijze overschakelt. In Roermond startte op 1 januari 2018 een soortgelijke pilot. Daarin worden instrumenten getest die de medewerkers van het Juridisch Loket helpen bij de vroegsignalering van schulden en andersoortige problemen.

Het aantal woningen dat door deurwaarders werd ontruimd, was in 2016 bijna twintig procent lager dan een jaar eerder. Wilbert van der Donk, voorzitter van de Koninklijke Beroepsorganisatie voor Gerechtsdeurwaarders (KBvG): ‘Doordat er betere contacten worden gelegd, lukt het steeds vaker ontruimingen te voorkomen.’ Lees meer