‘De samenleving is de afgelopen decennia drastisch veranderd. Om een aantal redenen; Vanwege de internationalisering, niet alleen economisch maar ook vanwege migratiestromen. Door de informatisering, hoe verhouden we ons tot de digitale wereld en relaties – de menselijke geest is openbaar geworden. Maar ook door individualisering.’ Aldus Hans Boutellier op het congres: “Wijkteam onder de loep”, op dinsdag 22 mei.

Ingewikkelde netwerken

Het gevolg is dat sociale kaders zijn veranderd, zo kenschetst Hans Boutellier, wetenschappelijk directeur van het Verwey-Jonker Instituut, de huidige samenleving in een notendop. ‘Het gaat minder vanzelf’. Maar er is ook een flinke groei van ingewikkelde netwerken op allerlei gebied, ook op sociaal terrein. Boutellier noemt het: ‘Complexiteit zonder richting, en daar proberen we in de samenleving en in het sociaal domein richting aan te geven.’

Het sociaal netwerk van de cliënt inzetten bij de hulp is een leidraad in het sociaal werk. Dat kan heel goed werken, maar het kan een cliënt ook beschadigen, betoogde hoogleraar Evelien Tonkens op het congres Zorg+Welzijn congres Het wijkteam onder de loep. ‘Soms ontbreekt er gewoon een netwerk en wordt de cliënt de schuldige.’ Lees meer>>

Jazzband

Hoe kun je die richting vinden? Boutellier hoorde een bekende jazz-speler de beste kenschetsing geven van hoe je kunt werken in een omgeving die chaotisch lijkt: “Jazzmuziek spelen is georganiseerde vrijheid”. Dat is waar professionals in het sociale domein mee bezig zijn: richting geven aan de complexiteit door de vrijheid te organiseren. Boutellier geeft tijdens het congres de sociaal werker een zestal spelregels om de richting in het sociaal wijkteam te vinden – zoals een jazzband de muziek met elkaar maakt.

• Breng een structuur tot stand, zoals het akkoordenschema van muziek
• Duidelijke rollen in het team (in de jazzband) – wat zijn de kernfuncties?
• Verhouding tot traditie: neem je geschiedenis mee in de sociale context
• Kennis, ervaring en vaardigheid zijn belangrijk om iets (muziek) tot stand te brengen
• Ruimte voor individueel excelleren, voor creativiteit
• Afstemming en feedback is een permanente opgave
• Lichte vorm van leiderschap, om de goede richting te geven

Zekerheid en veiligheid

Boutellier: ‘Voor cliënten houdt complexiteit in dat ze het moeilijk vinden zich staande te houden en dat ze verlangen naar zekerheid en veiligheid. Maar ook organisaties moeten omgaan met de nieuwe complexiteit; Het is lastig om de dynamiek van de ingewikkelde netwerken in het sociaal domein in te passen in wat de overheid en instituties verwachten. Samenwerken met nieuwe partners wordt een opgave.’