Naast HerstelVitaal is er ook de methodiek BuitenVitaal, deze combineert lichamelijk actief zijn in de natuur met ervaringsleren. Het bedrijf richt zich op middelbaar en hoger opgeleiden. ‘In de natuur raken mensen in een andere mood.’

‘Ik geloof in de kracht van de ervaring’, zegt Jos Verschuur, mede-eigenaar van HerstelVitaal. ‘In het bos zeg ik tegen deelnemers: “Ga aan de slag. Kijk wat er met je gebeurt. Als je morgen spierpijn hebt weet je dat je over je grenzen heen gegaan bent. Dan gaan we daarop onze coaching in zetten. Duurt de spierpijn twee dagen, dan ben je duidelijk over al je grenzen heen gegaan. Wat maakt het dat je zo hard er tegenaan ging, heb je niet gemerkt wat dit werk met jou deed? Misschien kun je het de volgende keer wat rustiger aan doen?”’ Zomaar wat vragen die dan antwoorden kunnen geven waarom iemand doet zoals hij deed.

Dan komen de tegenwerpingen: ja maar, ik ben gewend om hard te werken, ik wil hetzelfde kunnen doen als de andere deelnemers in de groep, ik ben een perfectionist. ‘Dat zijn van die overtuigingen die kunnen leiden tot een burnout of ervoor zorgen dat psychische klachten boven water komen. Die gaan we resetten. Het is niet zo dat alle overtuigingen die mensen hebben weg moeten. Maar wel de waarden en normen die hun functioneren in de weg staan. Als we die niet opruimen, loopt een deelnemer binnen een half jaar weer tegen dezelfde problemen aan.’

BuitenVitaal

Onder de noemer BuitenVitaal gaan mensen met psychische klachten bij het bedrijf in Lelystad en omstreken actief aan de slag. Het zijn middelbaar tot hoger opgeleide mensen met klachten als een burnout, een depressie of angst- en paniekklachten. Met behulp van een ondersteuningsplan en concrete doelen komen zij een of twee dagen per week bij elkaar in het bos bij Dronten of Leuvenum om in de natuur actief bezig te zijn.

‘Wij doen werkzaamheden voor verschillende natuurorganisaties’, vertelt Jos Verschuur. ‘Er is geen enkele tijdsdruk; wat de deelnemers op dat moment kunnen staat voorop. Het gaat niet om het werk op zich, maar om het feit dat zij actief zijn in de natuur waardoor zij kunnen werken aan hun problemen. Je merkt dat mensen in de natuur in een andere mood komen. Ze ervaren de rust van de natuur en komen in een ander ritme. Lichaam en geest raken meer in evenwicht. Onze focus ligt op leren ontspannen, luisteren naar het eigen lichaam, veiligheid en verbinding met jezelf ervaren.’

Ondersteuningsplan

Welke werkzaamheden de deelnemers verrichten is afhankelijk van wat zij aankunnen en de doelen in hun ondersteuningsplan. Voor iemand met zware depressie, kan aanwezig zijn al een hele uitdaging vormen. Terwijl een ander die al verder richting herstel gaat misschien zwaarder werk als een boom omzagen op zich wil nemen. Iedere bijeenkomst is er met elke deelnemer een gesprek.

Jos Verschuur: ‘We bespreken hoe het met iemand gaat en kijken of de doelen misschien bijgesteld kunnen worden. Het kan zijn dat het voor een deelnemer in het begin al heel moeilijk is om naar ons toe te komen. Als dat een tijdje goed gaat kijken we of hij aan een ander doel kan werken, bijvoorbeeld het ophalen van het gereedschap dat we die dag nodig hebben. Zo leert iemand meer verantwoordelijkheid op zich te nemen. De doelen worden bijgesteld totdat we merken dat iemand zonder begeleiding verder kan. Voor sommige deelnemers is dat na drie maanden, anderen blijven een jaar of anderhalf jaar bij ons komen.’

Ervaringsdeskundigen

HerstelVitaal werd in 2012 opgericht door re-integratie coach en loopbaanadviseur Irene Miltenburg. Toen zij zelf een burnout had ontdekte zij de kracht en de rust van de natuur. In 2017 kwam Jos Verschuur haar tegen terwijl hij zelf ook herstellende was van een burnout. De twee ervaringsdeskundigen raakten met elkaar in gesprek. ‘Ik heb dertig jaar in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking gewerkt’, vertelt Jos Verschuur. ‘Door diverse omstandigheden raakte ik overspannen. In die periode ontmoette ik Irene en haar visie sprak me meteen aan. Net als zij geloof ik dat samenwerking tussen mens, zorg, natuur en werk zeer constructief kan zijn. Irene en ik besloten te gaan samenwerken. Zo werd ik mede-eigenaar van HerstelVitaal en BuitenVitaal.’

GGZ en UWV

De deelnemers aan BuitenVitaal zijn doorverwezen vanuit de GGZ of door het UWV. Bij de laatste groep is er sprake van werkloosheid als gevolg van psychische klachten. Doel is om mensen weer naar een betaalde baan toe te leiden. Bij de GGZ-cliënten gaat het er vooral om dat iemand weer sturing leert geven aan zijn of haar eigen leven, op welk gebied dan ook. Dat kan zijn in het dagelijks leven of met het oog op studie of werk.

In de praktijk zijn de groepen gemeleerd, vertelt Jos Verschuur. ‘De leeftijden lopen uiteen van 18 tot 67 jaar. De klachten die mensen hebben lopen uiteen. Wat de deelnemers gemeenschappelijk hebben is dat zij ergens zijn vastgelopen in hun leven. In die zin zijn het lotgenoten en is er vaak – ondanks de verschillen – snel herkenning.’

Hoger opgeleiden

HerstelVitaal richt zich met name op middelbaar en hoger opgeleiden. Daar zijn verschillende redenen voor. Om te beginnen vergt ervaringsleren een zekere mate van zelfreflectie. Iemand moet enig bewustzijn van eigen gedrag en achterliggende overtuigingen hebben en dat kunnen verwoorden. Jos Verschuur: ‘Daarnaast kijken hoger opgeleide mensen anders naar het leven. Zij hebben andere interesses en bewegen zich in andere kringen. Zij praten bijvoorbeeld graag over politiek of filosofische kwesties. En zij hebben een andere levensstijl. Sommigen van hen hebben een inkomen gehad van ruim boven modaal. Als je dan psychische problemen krijgt kunnen de gevolgen verstrekkend zijn. Wij hebben een deelnemer gehad die directeur was van een groot bedrijf. Toen hij overspannen raakte leidde dit tot grote spanningen in zijn huwelijk. Met een scheiding tot gevolg, waardoor hij zijn huis moest verkopen en steeds dieper in de problemen kwam.’

Naar buiten

In welke tak van zorg en welzijn je ook werkt, je kunt volgens Jos Verschuur altijd gebruik maken van de helende en rustgevende kracht van de natuur. ‘Kom je kantoor uit en ga naar buiten. Zoek een rustige plek zoals een vijver, een park of een bos op. Ik weet dat veel zorgprofessionals tijdsdruk ervaren, maar sommige dingen kun je net zo goed buiten als binnen doen. Als je een gesprek met iemand moet voeren werkt dat beter in de natuur als binnen tussen vier muren. Beweging – wandelen en praten tegelijk – zorgt voor veel hersenactiviteit. Je energieniveau neemt toe en je voelt je vitaler, waardoor je beter beslissingen kunt nemen.’