Kijk, dat noem ik nu eens een helder idee: je hebt een bepaalde ziekte, handicap of stoornis en met één druk op de knop weet je waar je recht op hebt als het om zorg gaat. Dat maakt indiceren opeens ook overbodig. Elke medisch specialist die een diagnose stelt kan deze diagnose rechtstreeks via de digitale snelweg doorsturen naar het zorgkantoor en de gemeente die daarna uitbetalen, in natura of via PGB.
Praktijk
Maar laten we eens kijken hoe dat in de praktijk gaat werken. Mevrouw X, mevrouw Y en mevrouw Z hebben alle drie hun arm gebroken. De medisch specialist die de breuk heeft gezet, stuurt een berichtje naar het zorgkantoor en de gemeente. Direct wordt de standaardzorg voor ‘armbreuk’ ingezet. Thuiszorg wordt ingeschakeld voor persoonlijke verzorging vanuit de AWBZ en de WMO voor huishoudelijke hulp. Dat alles gedurende zes weken want dan is de breuk volgens protocol genezen.
Mevrouw X woont samen met haar partner in een moderne woning. De gebroken arm is vervelend en ze kan even niet haar werk en huishouding doen. Voor het overige is er eigenlijk niet veel aan de hand. Haar partner helpt haar ’s ochtends met wassen en aankleden en verzorgt deze weken ook de dagelijkse klussen van boodschappen doen en eten koken. Haar moeder komt nu en dan langs om wat extra huishoudelijk werk te doen. Eigenlijk is al die hulp vanuit AWBZ en WMO voor hen niet echt nodig en alleen maar lastig.
Mevrouw Y is een alleenstaande moeder van drie kleine kinderen. Zij woont nog maar sinds kort in deze buurt, heeft nog niet echt vrienden kunnen maken en haar familie woont ver weg en kan weinig doen. Nu zij haar arm heeft gebroken staat het hele gezinsleven op zijn kop. Zij kan de baby niet verschonen en verzorgen, geen maaltijden bereiden en ook de overige zorg voor de kinderen en het huishouden staan onder grote druk. De standaard zorg is voor haar niet toereikend.
Mevrouw Z is 85 jaar en woont nog zelfstandig. Inmiddels begint ze steeds meer dingen te vergeten maar met de zorg van omgeving en kinderen is het tot nu toe gelukt om haar zelfstandig te laten wonen. De val waardoor haar arm is gebroken, heeft een grote impact op haar psychisch welbevinden. Opeens is zij de oriëntatie op tijd en plaats even helemaal kwijt. Ze kan nu beslist niet alleen in haar eigen woning verblijven en tijdelijke opname in een verzorgingshuis is noodzakelijk.
Volgens het idee van mevrouw Van Miltenburg zouden alle drie de vrouwen een zelfde indicatie moeten krijgen voor zorg vanuit de AWBZ. Voor de één zou dit teveel zijn, voor de ander veel te weinig.
Cliënt centraal
Moet de glasheldere polis werkelijk zover gaan dat je per aandoening of ziekte jouw rechten op zorg vanuit de AWBZ kunt bepalen? Dat zou betekenen dat er helemaal niets overblijft van het andere uitgangspunt van de AWBZ; namelijk de cliënt staat centraal.
De cliënt centraal betekent niet alleen dat de cliënt kan kiezen op welke manier hij of zij de benodigde zorg ontvangt. Ook wordt per individuele cliënt vastgesteld welke zorg en in welke omvang nodig is. En dan is niet de ziekte, stoornis of handicap bepalend voor de omvang van zorg maar de belemmeringen in het dagelijkse leven die de cliënt op grond van die ziekte, stoornis of handicap ondervindt.
Het ‘onderzoekje’ dat mevrouw Van Miltenburg aanhaalt, ken ik nog niet. We wachten nog op het rapport en de namen van de cliënten om concreet aan te geven waar de verschillen zitten. Ik weet dus ook niet in wat voor omstandigheden de tien kinderen met leukemie zich bevinden. Maar zonder dat te weten kan ik voldoende verschillen in ziekteverloop en leefomgeving bedenken die een dergelijk verschil in het recht op zorg vanuit de AWBZ rechtvaardigen.
In welk stadium van behandeling bevindt het kind zich? Is er sprake van intensieve kuren of is het kind al bezig met het opnieuw opbouwen van een nieuw leven. Is het kind volledig opgenomen in het ziekenhuis, of is het kind in de weekenden thuis of vindt behandeling poliklinisch plaats? Kan het kind de eigen school bezoeken of is het noodzakelijk dat er naast geregelde opname in het ziekenhuis tijdelijke andere dagopvang wordt geregeld?
Einde solidariteit
Als we die verschillen in de persoonlijke omstandigheden van een cliënt niet meer mee willen laten wegen dan heeft mevrouw Van Miltenburg helemaal gelijk; een bepaalde ziekte geeft een bepaalde hoeveelheid zorg. Dat is snel en glashelder te regelen. Maar een dergelijke insteek is wel het einde van de solidariteitsgedachte die ons Nederlandse zorgstelsel kenmerkt en doet geen enkel recht aan de individuele situatie van mensen die een beroep moeten doen op zorg.
Marcel G.A. de Krosse, arts en manager Expertisecentrum Centrum indicatiestelling zorg (CIZ)
Bron: Foto: Stock.xchng
Zelf heb ik regelmatig met indicatiestellers voor mij en mijn partner te maken gehad (vanwge de AWBZ), en dat is altijd zorgvuldig en juist gedaan. Dus ik sta helemaal achter de inhoud van dit artikel.
Sinds ruim een jaar krijg ik huishoudelijke hulp vanwege de WMO, en daarbij is het in eerste instantie mis gegaan met de indicatie, juist omdat de gemeente geen gekwalificeerde indicatiestellers gebruikte, maar dit volgens een bepaalde standaard snel en telefonisch afwerkte. Het heeft mij veel moeite gekost om de foutieve indicatie weer recht te zetten en te doen aansluiten bij mijn omstandigheden. Het verhaal van mevr. Miltenburg maakt weer eens duidelijk dat ze niet weet waarover ze praat en dat ze uit is op gemakkelijk scoren bij Jan Publiek. Het oplaten van dit soort ballonnetjes doet echter meer kwaad dan goed. Een heldere en zorgvuldige indicatiestelling is de beste manier om misbruik van AWBZ, WMO of anderszins, tegen te gaan!
goede uitleg die duidelijk maakt dat er op het vlak van indicatiestelling (en dus zorginzet) geen oorzaak-gevolg-gedachte mogelijk is; het is belangrijk de volledige situatie (integraal) in kaart te brengen en niet alleen af te gaan op het ziektebeeld / de stoornis(sen)
Deheer Marcel de Krosse is gelukkig erg geduldig in zijn antwoord op het voorstel van mevrouw van Miltenburg. Met toenemende bewondering lees ik zijn korte exposé, en ik denk: die man heeft helemaal gelijk.
De cliënt centraal stellen, daar ging het toch allemaal om? Zorg op maat leveren, het vermogen tonen in te kunnen zoemen op wat een individu nodig heeft, dáár zit toch de professionaliteit in de zorgverlening?
En is het niet juist deze vorm van professionaliteit die wij graag in actie willen zien komen op het moment dat het nodig is? Want hier betalen we ook voor met z’n allen.
Gelukkig zijn er nog mensen die zicht hebben op wat nodig is, en dit ook uitspreken. Het is erg spijtig te moeten constateren dat sommige politici in dat opzicht vaker falen dan ons lief kan zijn.
Een glashelder verhaal! Er wordt vaak veel te simpel gedacht (door ontbreken van vakinhoudelijke kennis) en dan slaat men de plank volledig mis. Met deze voorbeelden wordt dat heel duidelijk.