‘Wij horen van kinderen, die wij begeleiden bij het bezoek aan hun ouder in de gevangenis, dat er niet wordt gepraat over detentie. Niet in de familie en ook niet op school. Kinderen kunnen trauma’s oplopen, omdat ze vaak ook aanwezig zijn bij de arrestatie. Kinderen krijgen gedachten dat het hun schuld is dat hun vader of moeder in de gevangenis zit. Het geheim en het isolement zijn de grootste problemen voor een kind met een ouder in detentie.’

Exodus

Dat zegt Winie Hanekamp, zij is landelijk coördinator Ouders, Kinderen en Detentie bij Exodus Nederland. Onderdeel van het programma is bijvoorbeeld dat vrijwilligers kinderen begeleiden naar het bezoek van hun ouder in de gevangenis. Exodus is een vereniging die de terugkeer van gedetineerden in de samenleving ondersteunt.

Wijkteam

Alerte en deskundige hulpverleners zijn van groot belang als in het gezin een ouder in detentie komt, zegt Hanekamp. ‘Kinderen weten van niks, ze komen thuis en hun ouder is weg. Soms zijn de gezinnen al in beeld bij het wijkteam of bij jeugdzorg. Maar ook deze hulpverleners zijn niet op de hoogte van een detentie. Omdat er niet over wordt gesproken.’

Deskundigheid

Signalen worden daarom niet snel opgepakt door professionals. Men zou er meer alert op moeten zijn, vindt Hanekamp. Daar is voor nodig dat hulpverleners én leerkrachten op school meer kennis en deskundigheid opdoen over hoe dit soort problemen bij kinderen te signaleren en hoe daarop te reageren. ‘Wij horen bijvoorbeeld van gezinsvoogden dat een bezoek in een gevangenis voor het kind te traumatisch is. Dat is lang niet altijd zo, is de ervaring van onze vrijwilligers die kinderen begeleiden. Integendeel, het contact is juist heel belangrijk.’

Het is gemakkelijker te zeggen dat je vader dood is, dan dat hij in de gevangenis zit.’ Dat zegt een van kinderen die meededen in het project: “Zie je mij wel”. De Kinderombudsman en Exodus Nederland vragen meer ondersteuning en meer deskundigheid. Lees meer>>

Informatie

Vooral de informatie aan kinderen moet worden verbeterd. Hanekamp: ‘Wij stellen voor dat standaard bij elke detentie na drie dagen een hulpverlener of vrijwilliger bij het gezin aanklopt en vraagt: “Wat hebben jullie op dit moment nodig?” Vaak blijven gezinsleden na een arrestatie verdwaasd achter. Zijn of komen ze in financiële problemen en zijn er al andere dingen aan de hand in het gezin.

Geheim ontsluiten

Toch is het niet verstandig om standaard hulpverlening in te zetten bij gezinnen waarvan een ouder in detentie is gezet. ‘De grootste angst van gezinnen is dat een hulpverlener vergaande besluiten neemt’, zegt Winnie Hanekamp van Exodus, ‘bijvoorbeeld dat een kind uit huis wordt geplaatst. Terwijl het gezin in eerste instantie eigenlijk alleen met veel vragen zit. De politie, die de arrestatie uitvoert, moet als eerste het initiatief nemen om hulp in te schakelen. De eerste taak is om de achterblijvende gezinsleden goed te informeren. En het geheim in het gezin te ontsluiten.’