Tante Nel, de tante van Theo Raam, was er altijd heel stellig in geweest. Ze had in haar testament laten vastleggen dat ze haar geld zou nalaten aan een ideëel doel. Toen ze vergeetachtig werd, stelde een nichtje haar voor haar administratie te doen en als bewindvoerder haar geld en goederen te regelen. Daarvoor mocht ze een kleine vergoeding berekenen.
Argwaan
Na een aantal jaar kwam de familie erachter dat het nichtje bijna 100.000 euro had uitgegeven met de pas van haar tante. Niks voor tante Nel, die altijd heel zuinig leefde. De familie kreeg argwaan en schakelde de kantonrechter in. Die riep het nichtje ter verantwoording. Of ze geld moest terugbetalen, weet Raam niet. Wel dat de kantonrechter een andere bewindvoerder heeft aangesteld.
Dementeren
Ook het testament van tante Nel bleek veranderd. Niet het ideële doel, maar de nicht erfde alles. Raam: ‘We vroegen ons natuurlijk af hoe dat zat. Tante had zich een tijd afzijdig gehouden van de familie. Toen we weer contact met haar kregen was ze licht aan het dementeren. Ik heb haar weleens gevraagd hoe dat zat, maar dan keek ze me hulpeloos aan.’
Wilsonbekwaam
De familie belde de notaris om te vragen of tante nog wel goed bij kennis was toen ze contact met hem had. Raam: ‘De notaris viel stil. Het kan goed zijn dat tante Nel wilsonbekwaam was toen ze haar testament veranderde. Maar we kunnen dat niet bewijzen.’
Financieel misbruik
Om situaties als die van de tante van Theo Raam tegen te gaan of aan te pakken, komen de ministers Hugo de Jonge van VWS en Sander Dekker van Justitie en Veiligheid nu in actie. Samen met Veilig Thuis-organisaties startten zij onlangs een campagne tegen ouderenmishandeling. Motto: ‘Het houdt niet op, totdat je iets doet.’ De campagne is een onderdeel van een breder programma tegen huiselijk geweld dat in februari 2019 startte met een campagne tegen kindermishandeling en eind dit jaar een vervolg krijgt met een campagne tegen partnergeweld.
In actie komen
Met onder andere twee tv-commercials, de website www.ikvermoedhuiselijkgeweld.nl en een informatiepakket voor ouderen, roept de overheid getuigen op in actie te komen bij een vermoeden van ouderenmishandeling.
Financieel misbruik
Het probleem is groot. Volgens onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatiecentrum (WODC) heeft maar liefst één op de twintig thuiswonenden 65-plussers hiermee weleens of vaker te maken. Tom Kummel, woordvoerder van minister De Jonge: ‘Het gaat naast lichamelijk geweld en geestelijke mishandeling vooral om financieel misbruik van ouderen. Want dat komt verreweg het meest voor.’
Probleem aanpakken
Timo Klein Kranenbarg, gedragswetenschapper ouderenmishandeling bij Veilig Thuis Amsterdam-Amstelland, het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling, is blij met de campagne. ‘Ouderen worden altijd in beeld gebracht als zijnde vitaal. Maar bij Veilig Thuis zien we dat als ouderen kwetsbaarder worden, er heel veel mis kan gaan. De campagne maakt mensen hiervan bewuster. Hoe meer het thema ouderenmishandeling op de kaart komt, des te beter kunnen we het probleem aanpakken.’
Ontspoorde zorg
Sinds een jaar of vier probeert Veilig Thuis Amsterdam samen met de gemeente, GGD en de politie ouderenmishandeling in beeld te brengen en te bestrijden. Zo geeft Veilig Thuis lezingen en trainingen aan zorg- en hulpverleners en ondersteunt ze ketenpartners om in gezamenlijkheid ouderenmishandeling tegen te gaan. Dit heeft effect. Want van de meldingen ouderenmishandeling die Veilig Thuis Amsterdam binnenkrijgt, komt zo’n 65 procent van zorg- en hulpverleners. De rest is afkomstig van familieleden die zich zorgen maken om andere familieleden die de zorg niet aankunnen. Klein Kranenbarg: ‘We noemen dit laatste ontspoorde zorgsituaties.’
Treurige situaties
Het terugtrekken van professionele organisaties in de ouderenzorg waardoor de zorg veel meer is komen liggen bij mantelzorgers is de grote boosdoener, zegt Klein Kranenbarg. ‘De meeste klachten die wij binnenkrijgen bij Veilig Thuis betreffen mantelzorgers met vaak goede bedoelingen maar die de verantwoordelijkheid niet kunnen dragen. Het gaat dan om partners of familieleden met bijvoorbeeld psychische klachten of verstandelijke beperkingen die zelf moeite hebben hun eigen leven te organiseren. Voor hen is het lastig te bepalen wanneer de situatie waarin degene die ze verzorgen onhoudbaar wordt. Hierdoor ontstaan treurige situaties. Van kwade opzet is zelden sprake.’
Wildgroei malafide personen
Anders is het gesteld met een wildgroei aan malafide personen die zich als hulpverlener aanbieden en die zich richten op eenzame en kwetsbare ouderen, maar vooral werken ten bate van zichzelf. Zij proberen ouderen vaak moedwillig financieel uit te kleden. Voorbeelden zijn belastingconsulenten, zzp-ers in de thuiszorg, semi vrijwilligers en mantelzorgers en PGB-coaches met kwaadwillige bedoelingen. Maar ook profiteurs die (mede)gebruik willen maken van huizen, auto’s en gehandicaptenparkeervergunningen van kwetsbare mensen of die regelmatig bij hen aanbellen met babbeltrucs en uit zijn op hun bankpasjes en geld.
Zakkenvullers
Klein-Kranenbarg: ‘Dit verschijnsel wordt de laatste jaren in stadswijken waar veel ouderen wonen steeds zichtbaarder. Deze zakkenvullers grijpen hun kans bij ouderen die hun netwerk verliezen en waar minder sociale controle is en springen in op behoefte aan sociaal contact bij deze mensen.’
Heimelijkheid
Vandaar het belang van de campagne en de oproep aan het publiek ouderenmishandeling zichtbaar te maken, zegt Klein Kranenbarg. ‘Als de heimelijkheid er vanaf is, kunnen we de profiteurs aanpakken en betrouwbare zorg- en hulpverleners inzetten. Zij kunnen ouderen opvangen en begeleiden naar bijvoorbeeld activiteiten waar ze met anderen in contact komen en adviseren hoe en waar ze betrouwbare financiële of andere hulp kunnen krijgen.
Praat erover
Maar ook zorg- en hulpverleners zelf moeten alert zijn. Financiële uitbuiting staat zelden op zich. Als iemand dat overkomt, wordt hij ook bijna nooit liefdevol geholpen of verzorgd, zegt Klein Kranenbarg. ‘Signaleer je iets, praat erover met collega’s of een aandachtsfunctionaris ouderenmishandeling en bel vervolgens eens met Veilig Thuis. Hier kun je anoniem overleggen of met naam of toenaam een melding doen.’
Goed en betrouwbaar
Volgens Klein Kranenbarg is Veilig Thuis er niet op uit ontspoorde zorgverleners te beschuldigen. We doen er alles aan onhoudbare situaties op te lossen. Vaak is de aanwezige zorg en hulp zo versplinterd dat ouderen zelf en betrokkenen totaal geen zicht meer hebben wie zich allemaal inzetten en bemoeien met hen. Wij kunnen in kaart brengen wie wat doet, kijken wat voor zorg en hulp een oudere objectief gezien nodig heeft en hoe we dat voor hem goed en betrouwbaar kunnen organiseren.’
Notaris aan zet
En kan Theo Raam nog proberen te zorgen dat de erfenis van zijn tante toch naar het ideële doel gaat waar zij het altijd aan wilde nalaten? Klein Kranenbarg: ‘Absoluut. Hij kan een civiele zaak aanspannen en zorgen dat hij goed kan verwoorden waarom hij twijfels heeft bij de gang van zaken. Bovendien hoeft niet hij aan te tonen dat tante bij het veranderen van haar testament wilsonbekwaam was, maar de notaris moet kunnen aantonen dat tante op dat moment wél wilsbekwaam was. Als de notaris dat niet kan en Raam heeft een aannemelijk verhaal, dan is de kans groot dat de rechter op zijn hand is.’
Graag zou ik mijn verhaal willen vertellen omdat ik geestelijk mishandeld ben en nog steeds wordt door mijn oudste dochter. mijn dochter heeft mijn hondje gestolen we hebben het proberen terug te halen wat gelukt was mijn dochter is toen naar het politiebureau gegaan heeft een laster en leugen aangifte tegen mij gedaan de politie nam dit zonder meer aan als zijnde waarheid en heeft mij ten onrechte op haar verklaringen in een politie cel gezet 19 uur lang. de volgende dag moest ik een verklaring afleggen de aangifte van mijn dochter mocht ik niet lezen, ik heb die deze week pas onder ogen gekregen via mijn advocaat, ook voordat ze mijn hond stal beledigde ze mij regelmatig met me o a aan de kassa van Albert-Hein weg te zetten als zijnde dementerende opmerkingen als let maar niet op mijn moeder want die ernstig aan het dementeren. waren voor haar normaal . ook mocht ik geen contact hebben met haar dochter, mijn kleinkind dit werd mij verboden door haar en haar partner. ik heb nota bene haar dochter vanaf de geboorte opgevoed omdat zij het niet wilde doen, ook mag ik geen contact hebben met mijn jongste zoon, ze wilde me ook verbieden om te gaan met mijn buurvrouw, en ga zo maar door, wordt bedreigd door haar Iranese partner op een schandalige wijze, het is een lang en deprimerend verhaal, zou het graag in de media brengen ook om mensen in dezelfde situatie als waar ik in zit te waarschuwen en op te komen voor hun ouder worden op een fijne manier, ik hoop op een goede reactie laat mij AUB mijn verhaal doen Met vriendelijk groet Annelies Vervest ik ben 74 jaar.
Van de politie moet worden verlangd dat een onafhankelijke arts aanwezig is bij het ondervragen van senioren ouder dan 65 met een WLZ-PGB-indicatie. Agressieve interviewtactieken gebruikt bij mensen met medische problemen die de politie in het algemeen niet voldoende heeft getraind en kan resulteren in het verkeerd omgaan met oudere personen.