Vrijwillige zorg, hulp en ondersteuning zijn van onschatbare en onmisbare waarde naast de beroepsmatige zorg en mantelzorg van familie en andere naasten. Dat schrijven onder meer vrijwilligersorganisaties Humanitas, Mezzo, Alzheimer Nederland en vereniging NOV in hun manifest Vrijwillige hulp en ondersteuning: een onmisbaar kapitaal. ‘Met dit manifest willen we een signaal afgeven dat vrijwilligerswerk van onschatbare waarde is voor onze maatschappij en dat we kansen zien om datgene wat vrijwilligers doen nog effectiever te laten zijn. Daar hebben we dan wel de gemeenten en de beroepszorg bij nodig’, aldus Rebecca Gerritse van Humanitas.

Winst behalen

De ondertekenaars van het manifest pleiten er onder meer voor dat vrijwilligers eerder en beter betrokken worden in het zorgproces. ‘Nu betrekken overheid en beroepszorg ons veel te beperkt in het maken van beleid en afspraken in de keten, terwijl we mensen in een kwetsbare situatie veel beter kunnen helpen of praktisch ondersteunen als we vanaf het begin een duidelijke rol hebben. We kunnen veel winst behalen als we bij aanvang van de ondersteuning gezamenlijk goed inschatten wat nodig is en wat de inzet van een vrijwilliger hierin kan betekenen. Het is hoog tijd om vrijwilligerswerk als volwaardig partner te erkennen en te behandelen.’

Eigen toegevoegde waarde

In het manifest is te lezen dat dit al kan door van vier simpele punten uit te gaan. Ten eerste is het van belang dat vrijwilligers erkend worden als essentiële aanvulling. ‘Zie ons in zorg, hulp en ondersteuning niet als vervanging of bezuiniging. Wij hebben een eigen toegevoegde waarde, aanvullend op de beroepsmatige en familiaire ondersteuning. We dragen op een unieke wijze bij aan de kwaliteit van leven van mensen en de sociale cohesie in onze samenleving.’

Volwaardige partner

Daarnaast willen de vrijwilligersorganisaties graag gezien worden als partner in zorg, hulp en ondersteuning. Dat kan door vrijwilligers te betrekken bij het maken bij beleid en plannen en door ze mee te laten denken over de ideale voorwaarden voor de praktijk van zorg, hulp en ondersteuning. ‘Betrek ons vroeg in het proces, om de verschillende vormen van ondersteuning aanvullend op elkaar te laten aansluiten.’

Jan Willem Duyvendak: ‘Het is mooi dat de overheid mantelzorgers bewust wil maken van het bestaan van respijtzorg, maar  volgens mij is het vooral belangrijk dat ouderen minder afhankelijk worden van mantelzorgers en vrijwilligers. Je overbelast hen nu eerst door ze te vragen het werk van professionals over te nemen en vervolgens ga je respijtzorg bieden. Dat klopt niet.’ Lees dit PREMIUM artikel hier >>

Scholing

‘Vrijwilligerswerk doe je niet zomaar, zeker niet als je vrijwilliger bent voor mensen in een kwetsbare situatie’, staat verder in het manifest. ‘Het vergt de juiste houding, kennis en vaardigheden en dus ook een gepaste werving, training en begeleiding van vrijwilligers. Daarvoor is een goede organisatie onmisbaar. Het vraagt een investering in de beroepsmatige coördinatie van het vrijwilligerswerk. Maak budgetten vrij en zorg ervoor dat vrijwilligersorganisaties deze inzet kunnen dragen.’

Krachtenbundeling

Tot slot constateren de vrijwilligersorganisaties en het NOV in het manifest dat hulpvragen steeds langduriger en complexer worden terwijl mensen juist steeds vaker kiezen voor korter durend en meer flexibel vrijwilligerswerk. ‘Daarmee staat het vrijwilligerswerk onder spanning en geeft het een toenemende druk op vrijwilligersorganisaties en de coördinatie van het werk. Dit vraagt om een krachtenbundeling waarin vrijwilligersorganisaties, beroepszorg en overheid samenwerken aan een maatschappelijk (tegen)geluid waarin duidelijk de noodzaak doorklinkt van meer structurele en constructieve vrijwillige solidariteit in het elkaar helpen.’

Geen buurt kan zonder vrijwilligers

Rebecca Gerritse overhandigde het manifest onlangs aan Jan van Zanen, de voorzitter van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Die laatste reageerde positief: ‘In Nederland kan geen buurt of wijk, in geen enkele sector van het leven, zonder vrijwilligers. En dat lijkt nu bij uitstek zo te zijn in de zorg. Het is goed dat de ondertekenaars van het manifest zich hierop verenigen.’ Van Zanen zegde verder toe het manifest mee te nemen in zijn jaarrede voor het VNG-congres. ‘Ik weet zeker dat de punten in dit manifest door alle gemeenten van harte zullen worden ondersteund.’