Door Tefke van Dijk (Einder Communicatie) – De samenwerking in Heumen is ruim vier jaar geleden begonnen. Nog voor de komst van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in januari 2007, waarin staat dat iedereen moet kunnen meedoen in de samenleving. Jong en oud, ongeacht een eventuele beperking. Hoe ziet de Heumense aanpak eruit? Twee keer per jaar komen alle organisaties en belangenbehartigers op het gebied van welzijn, wonen en zorg bij elkaar om samen drie onderwerpen te kiezen waar inwoners echt iets aan hebben.

Producten en diensten
Werkgroepen werken de onderwerpen uit en presenteren hun voorstel tijdens de volgende werkconferentie. Na goedkeuring door de partners volgt de uitvoering. Zo zijn er diverse producten en diensten opgestart, zoals ondersteuning voor mantelzorgers, buitenfitness voor ouderen en mensen met een beperking en inventarisatie van knelpunten in het openbaar vervoer. Nu is een werkgroep bezig met een project om te stimuleren dat bewoners van 55 jaar en ouder hun woning aanpassen, zodat zij langer thuis kunnen blijven wonen. Ook zijn er plannen voor een klussendienst, voor karweitjes in of rond het huis, zoals tuinonderhoud en schilderwerk. En er komt een Vervoerswijzer, die mensen met een beperking helpt in het openbaar vervoer.

Klein, maar behapbaar
Waarom is de aanpak zo succesvol? Alle betrokkenen noemen de kleinschaligheid van Heumen als belangrijke factor. ‘De gemeente heeft zo’n 17.000 inwoners. Hierdoor zijn de lijnen kort en heeft iedere organisatie een eigen gezicht, vertelt Carmen Keune. ‘Door de conferenties krijgen we meer inzicht in elkaars standpunten, doorbreken stereotypen en daardoor stellen we de doelgroep centraal. Iedereen stapt over de eigen belangen heen en kijkt naar het algemeen belang. Het gaat niet om de eigen doelgroep en stokpaardjes.’

De gemeente voert de regie, maar zit de werkconferenties niet zelf voor. Dat doet een externe voorzitter, die optreedt als procesbewaker en niet bij een van de betrokken partijen hoort. De deelnemers zijn stuk voor stuk sterk gericht op het behalen van concrete resultaten. Carmen: ‘De sfeer is altijd heel praktisch. We kiezen samen voor drie projecten die we aanpakken binnen één jaar. Zo blijft het klein, maar ook behapbaar.’

Iets van de samenleving
Natuurlijk lukt niet alles en er gaat ook wel iets mis. ‘Samenwerken is soms moeilijk. We hebben geleerd dat de gemeentelijke processen bij zoiets niet langer leidend zijn’, vertelt Carmen. ‘Die moeten we nog meer afstemmen op de ketensamenwerking. Dat is goed, want daarmee wordt de Wmo echt iets van de samenleving.’

Kunnen andere gemeenten de Heumense aanpak een-op-een overnemen? Waarschijnlijk niet. In grotere gemeenten is het moeilijk omdat persoonlijk contact en korte lijnen belangrijk zijn. Ook de door alle partijen ondertekende intentieverklaring en de gezamenlijke ontwikkeling van de manier van samenwerken zijn essentieel. ‘Het werkt niet als een gemeente zoiets oplegt’, meent Carmen. ‘Deelnemers vinden de eigen inbreng erg prettig. Ze ervaren het als iets dat van henzelf is.‘ De Heumense aanpak krijgt subsidie van de provincie Gelderland. Carmen: ‘Er moeten uren en budgetten beschikbaar zijn, zowel voor het werk in de conferentie als in de werkgroepen.’

Meer weten?
Kijk op de website van de gemeente Heumen, onder Leven, Zorg & Welzijn bij Afstemming welzijn, wonen en zorg.

Of neem contact op met Carmen Keune, beleidsmedewerker van de gemeente Heumen, tel. (024) 358 82 48 of stuur een e-mail naar Carmen Keune.

Vijf tips voor andere gemeenten
De Heumense aanpak is geen succesformule die gegarandeerd werkt in alle gemeenten. Beleidsmedewerker Carmen Keune heeft wel enkele tips voor andere gemeenten:

• Geef eigen inkleuring aan deze aanpak, samen met de organisaties in je gemeente.
• Werk met een jaarcyclus, zo blijven aanpak, uitwerking en realisatie overzichtelijk.
• Zorg dat duidelijk is binnen welk gemeentelijk beleidskader de aanpak moet en kan plaatsvinden en vermijd dat er luchtkastelen worden gebouwd.
• Zorg voor uren en budgetten voor facilitering van het proces.
• Laat als gemeente zien dat je integraal werkt: wat je van een ander vraagt, moet je zelf ook doen.

Samenwerkingspartners in Heumen:
BurgerAdviesRaad (BAR)
Gemeente Heumen
Gezondheidscentrum De Kroonsteen
GGz Nijmegen
Huisartsenpraktijk Overasselt
Katholieke Bond van Ouderen (KBO)
Malderburch, Centrum voor Welzijn, Wonen en Zorg
MEE Gelderse Poort
NIM Maatschappelijk Werk
Woningcorporatie Oosterpoort
Pluryn
Provincie Gelderland
RIBW Regio Zuid
Steunpunt Vrijwilligerswerk
Stichting Habicura
Stichting Dichterbij
Zorgbelang Gelderland
Zorggroep Zuid-Gelderland
Zorgkantoor Regio Nijmegen