De ziekte van Korsakov wordt veroorzaakt door overmatig alcoholgebruik en vitaminegebrek. Het komt voor dat het (kortetermijn) geheugen hierdoor ernstig is aangetast, maar dat de intellectuele functies nog wel intact zijn. Plannen, terugblikken, de hele situatie overzien, rekening met een ander houden lukt dan duidelijk minder goed. En dat zorgt voor gevoelens van spanning, faalangst en onzekerheid. Het verschil tussen intellect en falende vermogens kan bij de cliënt bovendien ook boosheid en agressie oproepen.

In het januarinummer van AS (Maandblad voor de activiteitensector) worden de algemene regels uitgelegd voor het begeleiden van deze cliënten:

Wat je zegt moet kort en bondig zijn. Gebruik geen lange zinnen, en ga beslist niet ‘preken’. Dat vergroot het risico op spanning en agressie.

Wees concreet en probeer abstracte situaties en moeilijk taalgebruik zo veel mogelijk te vermijden. Praat zo eenvoudig mogelijk over de situatie hier en nu.

Laat zien wat de bedoeling is. Pak bijvoorbeeld een boodschappentas als je met de cliënt iets  wilt gaan kopen.

Stel liever geen open vragen (zoals ‘Wat heeft u gegeten?’ of ‘Wie kwam er net langs?’), maar fris het geheugen eerst op of vertel wat zo te gebeuren staat.

Wees consequent. Herhalende ritmes worden na verloop van tijd een kapstok, een houvast. Het is belangrijk dat verschillende zorgmedewerkers in vergelijkbare situaties gelijk handelen.

Regelmaat in contacten is belangrijk; dag in, dag uit, week in, week uit. De cliënt zelf is niet in staat om manieren te bedenken om zijn tekorten te compenseren. 

Hou in de gaten dat bij de ziekte van Korsakov een incident pas uren later een heftige emotionele reactie teweeg kan brengen. Probeer er achter te komen wat dat incident was om het in de toekomst te kunnen voorkomen.

Details kunnen soms bepalend zijn voor het gedrag. Zo is het soms beter om niet direct contact te maken, maar eerst op afstand te blijven: noem je naam en zeg niet meteen wat je wilt van een cliënt, maar kom pas na een paar zinnen met de hamvraag.