Wanneer je in een schuldregeling terecht komt, is dat een hele opgave. Hoewel er vaak eerst opluchting en hoop is: je schuldeisers gaan akkoord met een regeling en een deel van je schulden wordt kwijtgescholden. Volgt er daarna een lange periode die vraagt om gedragsverandering, verantwoordelijkheid nemen en concessies doen. En daar is veel inzet en motivatie voor nodig.
Onderzoek
Uit onderzoek van de NVVK, de branchevereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren en de Hogeschool Utrecht blijkt dat de opstelling van de schuldhulpverlener heel belangrijk is als het gaat om het beïnvloeden van de motivatie van de schuldenaar. Wanneer een hulpverlener de cliënt steeds vertelt wat hij fout doet, kan de motivatie om de schulden op te lossen verdwijnen.
De 52-jarige Maarten zit sinds een aantal maanden in een schuldhulpverleningstraject. Hij moet de aankomende drie jaar rondkomen van zo’n 200 euro in de maand. Hoewel hij blij is met de hulp die hij krijgt, ziet hij ook waar het fout gaat in de schuldhulpverlening. Lees hier het verhaal van Maarten >>
Dat wil niet zeggen dat schuldhulpverleners met een juiste instelling álle schuldenaren kunnen motiveren en helpen, maar wel dat een verkeerde houding kan bijdragen aan het demotiveren van een cliënt. Als motivatie bepalend is voor de vraag of iemand zich aan de regels houdt en uiteindelijk een schuldenvrije toekomst tegemoet gaat, dan is het interessant om aandacht te hebben voor hoe de schuldhulpverlener aandacht geeft aan een motiverende houding.
Drie belangrijke punten die in de opstelling van de schuldhulpverlener belangrijk zijn om de schuldenaar te motiveren:
1. Leg de spelregels uit
Het is belangrijk dat schuldenaren meteen de spelregels kennen. Wie de regels kent, kan daar zijn eigen gedrag op afstemmen. Als je weet dat je bij de tweede keer een afspraak missen je niet door kan gaan met het hulpverleningstraject, heeft het zin om er alles aan te doen om dat te voorkomen.. Van nature zijn mensen geneigd om uit te gaan van scenario’s die positief voor hen uitwerken. Als de gevolgen van gedrag onduidelijk zijn, zullen mensen denken dat er niet zoveel aan de hand is wanneer ze een afspraak missen en zijn ze dus eerder geneigd dit ook daadwerkelijk te doen.
Op 26 maart organiseert Zorg + Welzijn het congres Actualiteiten Schuldhulpverlening in de nieuwe context. Lees hier meer over het programma en inschrijven>>
2. Erken de positie van de schuldenaar
Wanneer je als shuldhulpverlener probeert door de ogen van de schuldenaar naar de situatie te kijken, werkt dat motiverend. Dit vraagt om een oordeelsvrije houding. Wanneer je oprecht geïnteresseerd bent in de overwegingen van de schuldenaar en kan achterhalen wat belangrijk is voor hem, dan geeft dat inzicht en een goede basis voor een gesprek over het voldoen aan de eisen voor een schuldenvrije toekomst.
3. Geef structuur in het proces
Wanneer een schuldenaar weet welke stappen er gaan komen dan voegt hij zich eerder daarin dan wanneer er plotseling dingen gebeuren.
Per jaar zoeken ruim 100.00 mensen hulp voor problematische schulden. Bij een derde van de aanvragers zijn de schulden (vooralsnog) onoplosbaar. De NVVK, de branchevereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren en de Hogeschool Utrecht hebben onderzocht waarom hier nog geen oplossingen voor zijn. Lees hier meer >>
In mijn werk als Algemeen Maatschappelijk werker, heb ik mensen begeleid die het traject ingingen van de WSNP. De samenwerking tussen het SHV en het maatschappelijk werk verliep perfect. Vanaf de start was er begeleiding om alle papieren rond te krijgen en daarna alle nare aspecten van budgetteren, emotionele van niet meer mee kunnen doen aan bepaalde zaken omdat er te weinig geld voor was. En de schakel tussen SHV en het de cliënt als er nieuwe inkopen gedaan moesten worden en hoe deze gefinancierd zouden moeten worden. Het blijft een zware taak, maar cliënten voelen zich dan niet alleen staan en kunnen heel creatief worden.
De begeleiding werd in die drie jaar afgebouwd, tot cliënten het zelf kunnen, terugval is dan zeker kleiner, krijgen ook het vertrouwen in zichzelf terug en inzicht dat het anders kan en er keuzes gemaakt moeten worden om niet weer in zo’n situatie terecht te komen. Op een uitzondering na, een succes verhaal.
Goedemorgen R. Schipper, ik ben het volledig met je eens. Ik ken zelfs mensen die 2 jaar kwijt zijn in een minnelijk traject en waarbij dan blijkt dat de schuldeisers niet akkoord gaan alsnog 3 jaar de WSNP ingaan. Ik merk dat zij dan na 3 denken zeggen van, eigenlijk was ik nu van mijn schulden af. Lastige situaties. Ik probeer het altijd positief met ze te bekijken hoe moeilijk dat ook is.
De schuldsanering is wel 3 jaar, maar voordat je officieel in de schuldsanering zit kan dat na intake bij een budgetondersteuner ook zomaar 1 jaar duren voordat de periode van 3 jaar begint. Vanaf aanmelden bij een budgetondersteuner kom je al op zwaar financieel rantsoen. Dan zit je al met al toch 4 lange jaren en geen 3 zeer krap??
Ik zou hier heel graag een reactie op willen krijgen.