‘Besluiten worden door sociaal werkers vaak op basis van praktijkervaring en gestolde kennis genomen’, zegt Julia Ketel, onderzoeker bij Movisie. ‘Professionals hebben te maken met een hoge caseload, beperkte tijd en met de waan van de dag. En soms moeten beslissingen gewoon snel genomen worden. Heel vaak zijn dat goede besluiten, maar is men zich niet expliciet bewust van waarom en hoe een beslissing tot stand is gekomen. Besluitvorming wordt ook snel als een zoektocht ervaren, op basis van gevoel en intuïtie. Om de kwaliteit van de hulpverlening te verbeteren en om je te kunnen verantwoorden helpt het om je besluiten te wegen aan de hand van besluitvormingsmodellen.’

Besluitvorming

Kennisinstituut Movisie heeft drie jaar geleden, in samenwerking met Marcel Spierts een besluitvormingsmodel voor sociaal professionals gemaakt: “De beslissende professional’’. Dit model is gebaseerd op praktijkonderzoek naar hoe besluiten verlopen in het sociaal werk. In de handreiking ‘Betere besluiten in het sociaal werk’, die onlangs is verschenen, wordt naast het model van de beslissende professional een breed overzicht geboden van vijf reeds bestaande besluitvormingsmodellen. Doel is om ‘professionals een kader te bieden waarmee ze de verschillende belangen kunnen afwegen die besluitvorming met zich meebrengt’, aldus Julia Ketel. ‘Op deze manier worden professionals meer bewust van hun manier van besluiten, om meer grip te krijgen op het proces van besluitvorming in verschillende situaties en ook om zorgvuldig te kunnen besluiten in de dagelijkse praktijk. Dit overzicht van besluitvormingsmodellen is niet compleet, er bestaan nog veel meer, maar het biedt de eerste handvatten om het proces van besluitvorming te vergemakkelijken.’

Inzichtelijk

Professionals hebben de juiste kennis in huis om besluiten te nemen, zegt Ketel. ‘Als je ingrijpende keuzes moet maken in het leven van cliënten, dan is het belangrijk om verschillende belangen methodisch af te kunnen wegen en om die belangen en keuzes inzichtelijk te maken. Voor de cliënt, voor de gemeente en ook voor jezelf als professional.’

Snel besluit

Er kunnen meerdere belangen spelen bij een beslissing. Als je cliënt de hulpverlener opbelt omdat ze uit huis gezet dreigt te worden bijvoorbeeld, dan moet je als professional verschillende belangen kunnen onderzoeken om tot een goed besluit te komen, zegt Ketel. De Movisie-onderzoeker was zelf sociaal werker en werd tijdens haar werk een keer gebeld door een cliënt die op dat moment een poging wilde doen om zelfmoord te plegen. ‘Dan moet je snel een keuze maken en kun je niet een heel besluitvormingsmodel erbij pakken’, weet Ketel. ‘Toch is het goed om achteraf wel bij de situatie stil te staan, eventueel met een collega, en te reflecteren over de keuzes die je hebt gemaakt en waarom je dat hebt gedaan. Die ervaring kun je gebruiken bij een volgende vergelijkbare situatie.’

Profileren

Een belangrijke voorwaarde voor een goed besluitvormingsproces is dat professionals de steun en de tijd krijgen vanuit hun organisatie om zo’n proces te doorlopen. Ketel: ‘Je moet de ruimte en dus de tijd hebben om te reflecteren op waarom en hoe je besluiten hebt genomen. Je kunt je afwegingen inbrengen in de teamvergadering. Uiteindelijk vergroot een goede besluitenvorming jouw dienstverlening, het maakt jouw werk sterk en je kunt je als sociaal werker beter profileren.’

Cliënt betrekken

En ook de cliënt vaart beter bij een goede besluitvorming door zijn hulpverlener, zegt Ketel. ‘De belangen en behoeften van cliënten worden meer expliciet afgewogen in het besluit. Bovendien is het een stimulans voor professionals om de cliënt te betrekken bij de besluitvorming. Dat versterkt het gevoel van eigen regie van de hulpvrager.’ Ook de samenwerking tussen professionals wordt ondersteund door een besluitvormingsmodel. Julia Ketel: ‘Als je jouw keuzes kunt verantwoorden, dan is het voor andere professionals duidelijk waarom je zo gehandeld hebt. Je kunt meerdere professionals achter een keuze krijgen als je hetzelfde besluitmodel hanteert. Het helpt om gedeelde belangen in de hulpverlening te vinden en om elkaars visie te verduidelijken.’

Meer weten over de besluitvormingsmodellen>>