Voor de wet zijn ze meerderjarig. Maar in de praktijk vormen 18-plussers die veel problemen en zorg hebben gehad een kwetsbare groep. Omdat ze aan het oog van de hulpverlening ontsnappen, lopen ze het risico te ontsporen. Ook hebben ze geen ondersteunende thuissituatie of sociaal netwerk. Voor hen moet er een recht komen op lichte zorg: vormen van begeleiding en steun op de weg naar volwassenheid. Dit staat te lezen in het rapport ‘(Jeugd)zorg houdt niet op bij 18 jaar’ dat het Verwey-Jonker Instituut opstelde in opdracht van het programmaministerie voor Jeugd en Gezin.

Zwerfjongere
Het programmaministerie liet voor de groep jongeren tussen de 18 en 23 jaar laten onderzoeken welke hiaten er zijn in de overgang van jeugd- naar volwassenenzorg en hoe die zijn te overbruggen. Uit het onderzoek blijkt dat vooral jongeren die in de residentiële jeugdzorg verblijven op hun achttiende vaak niet aan de eisen van volwassenheid voldoen. Ze zijn in hun psychologische ontwikkeling en wat betreft praktische vaardigheden niet ingesteld op een zelfstandig leven. Vaak raken ze na hun wettelijke meerderjarigheid uit beeld. Een deel van deze jongeren redt het niet en kampt later met zwaardere problematiek of leeft voort als zwerfjongere.

Kamertraining
De hulpverlening aan 18-plussers kent enkele ernstige problemen. Uit het onderzoek blijkt dat er onvoldoende aanbod is van laagdrempelige begeleidingsvormen, steun en coaching voor jongeren van 18 tot 23 jaar. Als deze jongeren toch gebruik kunnen maken van (verlengde) jeugdzorg, zijn er dikwijls wachtlijsten. Veel instanties bieden bovendien geen lichtere hulp, zoals kamertraining, hulp bij financiële zaken of lichte begeleidingsvormen bij het vinden van opleiding en werk. Zulke zorg kan voorkómen dat de kwetsbaarste groep na de jeugdzorg ontspoort.

Zorgplicht
De onderzoekers doen concrete aanbevelingen. De belangrijkste is om een zorgplicht in te voeren voor (jeugd)zorginstellingen. De kern daarvan is dat de jongere recht krijgt op zorg in de groei naar volwassenheid. Het gaat om steun en coaching bij basale zaken: zelfstandigheidtraining, begeleid wonen of kamertrainingen. Dat is hulp waar nu geen zorgindicatie voor bestaat. Een instelling blijft verantwoordelijk voor een jongere totdat die volledig is overgedragen aan een volgende zorginstelling. De onderzoekers bepleiten dat de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor deze zorgplicht bij gemeenten komt te liggen.

Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden.

Bron: Verwey-Jonker Instituut/Foto: ANP/Koen van Weel