Met de komst van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo 2015) is onafhankelijke cliëntondersteuning een wettelijke opdracht voor gemeenten. Veel inwoners maken hier al gebruik van wanneer ze huishoudelijke hulp of andere vormen van ondersteuning willen aanvragen. Onafhankelijke cliëntondersteuners staan mensen bij in het contact met de gemeente en helpen om alles op een rijtje te zetten. Vanuit hun specifieke kennis geven ze informatie en advies. Ook als inwoners een indicatie aanvragen voor zorg vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) hebben zij recht op cliëntondersteuning vanuit de gemeente.

Belangrijke rol

Het is niet altijd duidelijk of mensen die bij de gemeente om hulp vragen wel het beste zijn geholpen met zorg vanuit de Wmo. Het kan ook zijn dat ze in aanmerking komen voor zorg vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz). In veel gevallen is er sprake van een overgangsfase van de Wmo naar Wlz, en die roept vaak vragen op. Onafhankelijke cliëntondersteuners kunnen hierbij een belangrijke rol spelen.

Van Wmo naar Wlz

De gemeente Nieuwegein heeft de werkzaamheden vanuit de Jeugdwet en de Wmo ondergebracht in de Stichting Geynwijs, zo vertelt Lillian Petter, programmamanager Sociaal Domein. ‘De sociale wijkteams werken vanuit deze stichting. Al snel bleek dat ondersteuning van mensen die voor een Wlz-aanvraag in aanmerking lijken te komen om specifieke kennis en ervaring vraagt. Kennis die de professionals van Geynwijs nog onvoldoende in huis hebben. Ook bleek dat mensen vaak hulp nodig hebben bij de Wlz-aanvraag zelf.’ Reden voor de gemeente Nieuwegein om met Zorgbelang Gelderland/Utrecht in gesprek te gaan over een aanvullende vorm van onafhankelijke cliëntondersteuning. Met als belangrijkste inzet dat inwoners van Nieuwegein goed geholpen en ondersteund worden bij hun mogelijke Wlz-aanvraag, gecombineerd met scholing van medewerkers van Geynwijs. Hoe gaat dit project in zijn werk?

Keuzevrijheid

De sociaal professionals van Geynwijs werken nauw samen met de onafhankelijk cliëntondersteuners van Zorgbelang Gelderland/Utrecht. Wanneer inwoners in aanmerking lijken te komen voor Wlz-zorg, vult een medewerker van Geynwijs de Webcheck Wlz in op de website van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Bij een positieve uitkomst, worden inwoners verwezen naar Mirjam Oudshoorn, onafhankelijk cliëntondersteuner voor de langdurige zorg bij Zorgbelang. Vanuit haar lange ervaring in het ondersteunen van mensen bij hun zorgvraag, ziet Oudshoorn hoe belangrijk het is dat mensen goed én breed geïnformeerd worden over hun mogelijkheden. ‘Zorg regelen is meer dan het invullen van formulieren. Het gaat om de menselijke maat en de persoonlijke invulling van de mogelijkheden aan zorg.’

Zorg op maat

Oudshoorn signaleert dat een hulpvraag van een burger gemakkelijk verkeerd kan worden doorgezet. Door het aanbod van cliëntondersteuning in Nieuwegein wordt de zorg beter afgestemd op de situatie van de cliënt. Huisbezoek speelt hierbij een belangrijke rol. ‘Tijdens een huisbezoek raak je op een andere manier in gesprek. Mensen vertellen meer en dat maakt soms dat de uitkomst voor de zorg heel anders wordt.’

Verlichting

Zo kreeg Oudshoorn een gezin doorverwezen, waarvan de oudste dochter in aanmerking leek te komen voor een Wlz-indicatie. ‘Uiteindelijk bleek dat dochter met haar beperking geen recht had op Wlz-zorg, maar dat zij zorg kon krijgen vanuit de Zorgverzekeringswet vanwege haar progressieve spierziekte. Doorpratend met de ouders bleek de tweede dochter in de toekomst wel recht te hebben op Wlz-zorg. Zij functioneert sociaal emotioneel gezien op een lager niveau dan haar feitelijke leeftijd, dit in combinatie met een vorm van autisme. Ook de ouders kregen uiteindelijk aanvullende zorg, zodat ze tijd vrij kunnen maken voor de jongste, niet gehandicapte, zoon. Doordat ik dieper met de mensen in gesprek raakte, zag ik hoe zwaar dit gezin belast was en dat meer zorg belangrijke verlichting kon geven.’

Zelf beslissen

Doordat de cliëntondersteuner zowel kennis heeft van de Wmo-zorg als de Wlz-zorg, kon ze breed informatie geven. Het gezin werd gezien in wat nodig was en de ouders konden vervolgens zelf beslissen over de nadere invulling van de zorg voor hun kinderen. Oudshoorn benadrukt dat het verkrijgen van overzicht van de mogelijkheden van zorg belangrijk is. ‘Mensen zijn hier blij mee, ze weten vaak niet eens dat er, tot op zekere hoogte, keuzemogelijkheden zijn. Als je eenmaal een indicatie voor zorg vanuit de Wlz hebt, dan is dit levenslang. Deze specifieke zorg van cliëntondersteuning biedt zorg op maat. En kan teleurstellingen daarmee mogelijke klachten over de geboden zorg voorkomen.’ Ook Lilian Petter van de gemeente benadrukt dat. ‘Burgers zijn gebaat bij passende ondersteuning, om te voorkomen dat mensen overbelast raken. Want dan verergert de problematiek vaak.’

Kennisvermeerdering

De gemeente Nieuwegein en Zorgbelang zien beide dat de specifieke vorm van cliëntondersteuning in Nieuwegein de leemte in het ondersteunen van burgers bij hun al dan niet Wlz-zorgvraag opvangt. Petter: ‘Zowel de gemeente als de burger hebben er baat bij dat de juiste hulp wordt gegeven. Door breed aandacht te geven aan de zorgvraag van onze burgers en de mantelzorgers, kan het ingewikkelde traject rondom indicaties voor Wlz-zorg verlicht worden. Onafhankelijke cliëntondersteuning is hierbij helpend.’ De uitkomsten van door Zorgbelang behandelde casuïstiek worden teruggekoppeld en besproken met de professionals van Geynwijs. Een toegespitste training aan professionals van Geynwijs zal bijdragen aan verdere kennisvermeerdering over de specifieke vormen van Wlz-zorg.

Lees het hele artikel in Sociaal Bestek van december/januari >>