Er wordt hard gewerkt aan het terugdringen van dwang en drang in de ouderenzorg, in de gehandicaptenzorg en in de ggz, constateert de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) in haar rapport. De inspectie ziet wel een ongewenste tendens: het gebruik van de isoleercel neemt af, maar opsluiten op de eigen kamer neemt toe, vooral in de gehandicaptenzorg. In de ouderenzorg en in de gehandicaptenzorg is het gebruik van psychofarmaca ‘opvallend’.
Separeren
De IGZ houdt specifiek toezicht op dwangbehandeling om alle vormen van vrijheidsbeperking terug te dringen. In 2013 en 2014 werden in de ouderenzorg 58 gevallen onderzocht van situaties waarin bij cliënten maatregelen werden toegepast die hun vrijheid beperken. In de verstandelijk gehandicaptenzorg werden 129 dwangbehandelingen onderzocht. Het gaat om maatregelen als het gebruik van de onrustband (fixeren) of afzonderen en separeren.
Koepelorganisaties, hulpverleners en bestuurders in het zorgveld vinden alle dat separeren verder kan en moet worden verminderd. De IGZ ziet dat er een cultuuromslag plaatsvindt. In de afgelopen jaren is veel gedaan om het gebruik van de isoleercel terug te dringen. Lees artikelen in het dossier dwang en drang>>
Dwangbehandeling
Vooral in de gehandicaptenzorg constateert de inspectie dat afzonderen in een speciale ruimte wordt vervangen door opsluiten op de eigen kamer. Niet wenselijk, vindt de IGZ, omdat de kamer waar de cliënt zich veilig zou moeten voelen, onderdeel wordt van een dwangbehandeling. De inspectie vindt daarnaast dat er tijdens het gedwongen verblijf op de eigen kamer, het toezicht door medewerkers onvoldoende is.
Extern deskundige
Verder constateert de inspectie dat er vaker een externe deskundige moet worden ingeschakeld als cliënten onrustig worden, om het gebruik van vrijheid beperkende maatregelen te vermijden. De hulp van zo’n deskundige, zoals een centrum voor consultatie dwang en drang of een Bopz-arts, wordt overigens meer in de gehandicaptenzorg ingeroepen dan in de ouderenzorg. Vóór de toepassing van dwang wordt in de gehandicaptenzorg in 86% van de gevallen een extern deskkundige erbij gehaald, in de ouderenzorg in 47% van de gevallen.
Wat gaat goed?
- Besluitvorming en evalueren van dwangbehandeling gebeurt multidisciplinair
- Er wordt naar alternatieven voor dwang gezocht
- Professionals werken met een signaleringsplan of omgangsadvies bij escalatie van gedrag van cliënt
- Informatie aan cliënt en/of vertegenwoordiger over redenen van dwangbehandeling
Wat moet beter?
- Tijdige inzet van een externe deskundige
- Afbouw van het opsluiten op eigen kamer in de gehandicaptenzorg
- Afbouw van onrustbanden in bed
- Eenheid bij zorginstellingen in de registratie van dwangmaatregelen
- Minder gebruik van psychofarmaca
- Betrek de cliënt en/of zijn vertegenwoordiger vooraf bij de manier waarop een dwangbehandeling moet worden uitgevoerd
