Te vaak gaat het thuis – na de detox, na de behandeling – weer mis. ‘Ik heb een jongen begeleid die ik nu al drie keer naar de detox heb gebracht. Zodra hij thuiskomt, in dezelfde omgeving, gaat hij de fout weer in. Dat is natuurlijk dweilen met de kraan open’, zegt Schurman, die voor de stichting Forsza mensen met een verslaving en hun familieleden begeleidt.

Terugval alcoholist

Deze stichting Forsza, in 2014 opgericht door ‘mensen in herstel’, probeert het zwarte gat bij thuiskomst nà de behandeling, waar veel verslaafden mee te maken krijgen, te voorkomen. ‘Wanneer de omgeving niet meegaat in het eigen herstel, dan is de kans op terugval nu eenmaal erg groot.’

In dienst van de verslaving

Familieleden en naasten moeten volgens Schurman ook het eigen leven weer oppakken, weer werken aan het vertrouwen. ‘Ze hebben als alcoholist vaak jaren “in dienst van de verslaving” geleefd, dat patroon moet doorbroken worden.’ Allesbehalve eenvoudig. Vaak hebben familieleden de verslaafde jarenlang een hand boven het hoofd gehouden. ‘Vooral bij de oudere generaties zie je dat de verslaving koste wat kost voor de buitenwereld verborgen werd. Dan is het de partner die de verslaafde maar weer ziekmeldt.’

Vanzelfsprekend

Volgens de hulpverleenster moet er veel meer aandacht naar de omgeving van de verslaafden. Naar het ‘systeem’. ‘Maar daar is de hulpverlening vaak niet op ingericht. De verslaafde zelf staat centraal. De omgeving wordt vaak vergeten. Uren voor begeleiding van de familie en naasten zijn er vaak nauwelijks. Met alle gevolgen van dien. Sommige mensen hebben na de behandeling niet eens een huis meer of de partner is er vandoor. Vaak is niets meer vanzelfsprekend bij terugkomst.’

Voorbereidende gesprekken

De begeleiding bij thuiskomst zou volgens Schurman idealiter al vanuit de kliniek moeten worden geregeld. Compleet met warme overdracht tussen de professionals en voorbereidende gesprekken met het thuisfront. ‘Voor hen is het vaak erg spannend wanneer de verslaafde weer naar huis komt. Oh, daar gaan we weer.’

Drie maanden

Het zwarte gat ligt overigens niet alleen na de behandeling op de loer, benadrukt Schurman. Ze geeft het voorbeeld van een verslaafde die hulp zoekt. ‘Hij gaat naar de huisarts, wordt aangemeld en moet vervolgens soms wel drie maanden wachten voor dat hij terecht kan. Wat doen we ondertussen? Als we zo iemand gewoon naar huis sturen, is de kans klein dat hij nog gemotiveerd is na die drie maanden. Dan hoeft het al niet meer.’ Een ander veel voorkomend vraagstuk: wie brengt de persoon in kwestie naar de kliniek, wanneer het netwerk ontbreekt? ‘Het is echt niet vanzelfsprekend dat een hulpverlener dat doet. Maar je wilt wel zeker weten dat iemand echt aankomt.’

Alcoholist problematiek

Zelf kwam Schurman er pas na de dood van haar vader achter hoe bepalend de drank in zijn leven is geweest. ‘Liegen, bedriegen en draaien, dat is wat elke verslaafde doet. Mensen zijn zo slim. Ik denk dat heel veel mensen in mijn omgeving niet wisten dat mijn vader een probleem had. Hij was juist altijd gastvrij en gezellig.’ Maar dat is lang niet overal het geval, weet Schurman. Alcohol is een groot probleem in veel gezinnen, stelt ze. ‘Ik werk ook in de wijk, in een zogeheten “bemoeizorg-project”. Ik zie dagelijks hoe groot de alcoholproblematiek achter de voordeur is. Vooral bij de vijftig tot zeventigjarigen. Ik kan zo de hele Jellinek kliniek vullen en deze wijk is echt geen uitzondering.’