In 2015 hebben gemeente extra taken gekregen op het gebied van maatschappelijke ondersteuning. De toelatingscriteria voor zorg in een instelling zoals bejaardenhuis, GGZ-instelling of instelling voor gehandicaptenzorg, zijn strenger geworden. Daardoor blijven mensen met een ernstige beperking langer zelfstandig thuis wonen. Dit heeft niet alleen gevolgen voor deze mensen zelf, maar ook voor hun mantelzorgers. De Rekenkamer Utrecht heeft hun ervaringen in kaart gebracht in het rapport ‘Langer zelfstandig thuis wonen met ernstige beperkingen’. De conclusie van het rapport? ‘Mensen met een ernstige beperking willen zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen. De gemeente Utrecht biedt veel ondersteuning en voorzieningen die dit mogelijk maken, maar het aanbod is nog niet toereikend. Er wordt een te groot beroep gedaan op de eigen kracht en zelfredzaamheid.’

Informatievoorziening

Vooral de informatievoorziening is (nog) niet goed op orde. De opstellers van het rapport concluderen: ‘Inwoners en mantelzorgers hebben moeite de benodigde informatie te vinden door de versnippering van informatie.’ Die versnippering van informatie blijkt niet alleen een probleem in Utrecht. Ieder(in) weet dat ook op andere plekken in Nederland zorgvragers en mantelzorgers hier tegenaan lopen. Een woordvoerder laat weten: ‘Om dit op te lossen, moeten gemeenten veel meer gebruik maken van ervaringsdeskundigheid. Vraag de doelgroep waar ze tegenaan lopen en hoe het anders en beter kan. Dat gebeurt nu nog veel te weinig.’

Financiële regelingen

Specifiek kijkend naar de financiën, ziet de Rekenkamer Utrecht nog een ander probleem:  de financiële situatie van inwoners met ernstige beperkingen is vaak slecht, maar veel inwoners zijn niet goed op de hoogte van de financiële regelingen waarop zij een beroep zouden kunnen doen. Ook heeft een deel van de mensen beperkte vaardigheden om informatie te zoeken en te gebruiken. Bij Ieder(in) wordt ook dit probleem herkend. ‘Al een jaar of zes zien we dat de financiële situatie van mensen met een beperking vaak slecht is en dat wordt steeds erger. De koopkracht van deze groep is sterk afgenomen. Om hier iets aan te doen, zijn er twee stappen die gemeenten moeten nemen. Ten eerste moeten ze kijken naar wat de mensen om wie het gaat echt nodig hebben. Nu wordt te vaak gekeken wat nodig is voor de begroting of de boekhouder in plaats van voor de cliënt. Ten tweede moet de onafhankelijke cliëntondersteuner meer ingezet worden. Gemeenten zijn verplicht onafhankelijke cliëntondersteuning aan te bieden, maar vaak wordt dat niet actief gedaan. Wijs je cliënten er niet op, dan zullen ze ook niet weten dat de mogelijkheid er is. Zorg dus dat de onafhankelijke cliënt ondersteuner al bekend is vóór het keukentafelgesprek zodat cliënten meer zicht krijgen op hun rechten, plichten en mogelijkheden en hier tijdens het keukentafelgesprek direct gebruik van kunnen maken.’

Leefbaarheid

Verder blijkt onder meer dat er te weinig aandacht is voor toegankelijkheid. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de toegankelijkheid van wegen en gebouwen. Ieder(in) zou daarnaast ook graag zien dat er meer toegankelijke woningen beschikbaar komen. ‘Er is nu al een enorm tekort aan toegankelijke woningen. Op dit moment is er een tekort van zo’n 40.000 woningen en door het beleid van langer thuis wonen loopt dit naar verwachting op tot een tekort van zeker 80.000 woningen. Bij toegankelijke woningen wordt vaak gedacht aan woningen voor ouderen, maar het gaat om meer dan dat. Jonge mensen met een gezin of een gezinswens kunnen nu bijvoorbeeld onmogelijk een woning vinden waar ze met hun gezin kunnen wonen. Tenzij ze kunnen kopen, maar dat gaat niet voor de hele doelgroep op. Eigenlijk is het dus heel tegenstrijdig wat er nu gaande is: aan de ene kan moeten mensen langer thuis wonen en gebruik maken van hun netwerk, aan de andere kant is het voor hen heel moeilijk om een geschikte huurwoning te vinden in de buurt van hun netwerk. Eigenlijk wordt hen de kans op een normaal leven daarmee ontnomen.’