Door Carolien Stam – Geen consistent beleid, onbekwaamheid van personeel, het ontbreken van kennis over het materiaal en een goede handleiding. Dat zijn de belangrijkste veroorzakers van de ongevallen. Zorgverleners zien onrustbanden als een hulpmiddel om gevaar te voorkomen, maar zien niet het gevaar van het hulpmiddel zelf. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft een circulaire rondgestuurd waarin instellingen worden opgeroepen om maatregelen te nemen.
Medicijnen
Vooral in de sectoren psychogeriatrie en verstandelijk gehandicaptenzorg worden cliënten vrijwel dagelijks in hun vrijheid beperkt. Fixatie, afzondering, het toedienen van rustgevende medicijnen, het zijn maatregelen die diep ingrijpen op de persoonlijke vrijheid van gehandicapten en psychogeriatrische cliënten.
Campagne
Volgens de inspectie zijn zorgverleners zich te weinig ervan bewust dat fixatie niet altijd nodig is. Met de campagne ‘Zorg voor Vrijheid’ probeert de inspectie zorgverleners te stimuleren meer gebruik te maken van andere maatregelen die minder ingrijpend zijn op de persoonlijke levenssfeer. Onrustbanden horen pas toegepast te worden als alle andere alternatieven goed zijn afgewogen.
Terugbrengen
Een voorbeeld is het verpleeghuis Lückerheide dat de afgelopen jaren het gebruik van de Zweedse banden heeft teruggebracht van 25 naar 2 procent. De MeanderGroep, waar Lückerheide onder valt, deed onderzoek waaruit bleek dat in meer dan 50 procent van onrustsituaties de cliënt werd gefixeerd. Waarvan een kwart met de Zweedse band. De MeanderGroep besloot daarop het fixeren terug te brengen.
Directeur
Volgens directeur Math Gulpers en fixatieverpleegkundige Ine Smeets spelen de leidinggevenden en kartrekkers een cruciale rol. Ine Smeets, kartrekker: ‘Je moet iemand in huis hebben die het blijft stimuleren. Daarbij is de rol van de directeur en van de leidinggevenden heel belangrijk. Als zij het uitdragen, maakt het indruk.’ Het gaat ook om een cultuurverandering bij álle partijen: verzorgenden, familie en (para)medici. Met al deze partijen zijn intensieve gesprekken gevoerd.’
Alternatieven
Enkele voorbeelden van alternatieven voor fixatie in verpleeghuis Lückerheide: Scholing van het personeel in de Wet BOPZ en (de gevolgen van) fixatie. Extra lage bedden en gebruik van technische hulpmiddelen. Gebruik van heupbeschermers. Het inschakelen van fysiotherapeuten en ergotherapeuten. Zij proberen met training de bewoner fitter en mobieler te maken. Rustgevende activiteiten als etherische oliën, huisclowns, massage & massagestoelen, muziek. Planten. De uitstraling van planten moet rust geven. Zo normaal mogelijk leven. De bewoners betrekken bij alledaagse activiteiten, zoals koken, tafel dekken, afwassen.
Aanscherpen
Ongevallen en (bijna) ongevallen met onrustbanden moeten gemeld worden bij de inspectie. De inspectie gaat haar handhavingsbeleid aanscherpen en bij nieuwe calamiteiten elke keer na of er passende maatregelen noodzakelijk zijn voor de instelling, of dat de zorgverlener door het tuchtrecht kan worden vervolgd.
