Uit onderzoek naar hulpverlening en begeleiding blijkt dat de persoonlijke inbreng belangrijker is dan de methodieken die worden gebruikt. Bewustwording van de eigen denkpatronen en manier van werken is daarmee van groot belang. Maar tegelijkertijd staan organisaties onder druk van bezuinigingen. Professionalisering moet daarom bijdragen aan effectiviteit en autonomie van sociale professionals, die meer verantwoordelijkheid moeten nemen. En het moet kosteneffectief.

Reflecteren
Intervisie is een krachtig instrument voor professionals om te reflecteren op hun gedrag en zichzelf te verbeteren. Collega’s ondersteunen elkaar bij werkvragen en de dilemma’s die daarbij horen. Daarbij staat de vraag centraal hoe de professional zich tot zijn vak verhoudt. Wat zijn zíjn sterke en zwakke kanten? Welke oplossingen heeft hij binnen bereik? Deelnemers zijn gelijkwaardig en verantwoordelijk voor hun leerproces. Intervisie past in organisaties waar je mag leren van fouten, de ruimte krijgt en verantwoordelijkheid mag dragen.

Beroepsattitude
Professionele ontwikkeling kent in feite twee hoofdprocessen: de ontwikkeling van vakinhoudelijke kennis en kunde én de ontwikkeling van de beroepsattitude (persoonlijke drijfveren, overtuigingen en emoties). Intervisie richt zich vooral op het laatste en ondersteunt double loop-leren (welke opstelling kies ik?) en triple loop-leren (wie ben ik in mijn werk?).
Intervisie ondersteunt daarbij de reflectie op en de ontwikkeling van zelfkennis. Ook worden tijdens intervisiebijeenkomsten vaardigheden als vragen stellen, feedback geven, aanspreken en confronteren geoefend.

Werkvormen
De intervisiegroep bepaalt met welke leervraag wordt gewerkt en in welke vorm. Dit gebeurt aan de hand van eigen praktijkervaringen. Hiervoor bestaan diverse werkvormen, met vaak de volgende structuur: een helder beeld vormen van de casus, verkennen van de achtergronden, herkaderen van de casus, kiezen van een nieuwe werkwijze of leerpunt en evaluatie. De deelnemers steunen de inbrenger met vragen en feedback. Heldere afspraken voorkomen dat deelnemers ongevraagd adviseren, oordelen of op een andere manier het leerproces in de weg staan.

Openheid
De casus en de persoon van de inbrenger zijn beiden onderwerp van het leerproces. Dit vraagt om diepgang, openheid en vertrouwen. Maar ook om vaardigheden en de discipline om niet voor je beurt oplossingen aan te dragen. Meestal is een professionele begeleider nodig, die de diepgang bewaakt en de autonomie van de inbrenger(s) borgt. Het is zijn of haar taak de deelnemers uit te dagen om zelf verantwoordelijkheid te dragen.
Ervaren groepen geven vaak zelfstandig vorm aan intervisie. Sommige groepen wisselen dit een- of tweemaal per jaar af met begeleide supervisie. De ervaring leert dat intervisiegroepen de neiging hebben om te blijven steken op het leerniveau van praktische oplossingen aanreiken. Met professionele begeleiding kunnen zij hier bovenuit stijgen.

Beroepsverenigingen
Intervisie en supervisie zijn noodzakelijk waar de persoon bepalend is voor de professionaliteit van hulpverlenen en ondersteunen. Veel beroepsverenigingen stellen dat dan ook als norm. De kans van slagen hangt sterk af van de mate waarin de organisatie dit ook doet en intervisie bijvoorbeeld ook toepast binnen directie en management. Intervisie gedijt beter in een professionele, open en lerende organisatiecultuur, waar professionals ruimte krijgen en verantwoordelijkheid nemen. Daarnaast moet de organisatie de deelnemers tijd, ruimte en ondersteuning bieden voor intervisie.

Rob Olthof en Cécile Collaris, Soulide Consult