Door Alexandra Sweers – Marieke Slootman en Froukje Demant deden met Frank Buijs en Jean Tillie onderzoek naar verschillende radicale bewegingen in Nederland. Zij concluderen onder meer dat het isoleren en uitsluiten van radicale moslimjongeren hen niet aanspoort om van hun radicale ideologie af te stappen.

Orthodox
Volgens Slootman is een inclusieve sfeer in de samenleving een belangrijk element waardoor radicalen meer betrokken raken bij de Nederlandse samenleving en minder snel overgaan tot gewelddadige acties. Slootman: ‘De overheid moet enigszins proberen groepen die op een democratische manier hun orthodoxe meningen uiten, serieus te nemen. Je hoeft het niet eens te zijn met die ideeën, maar je moet hen niet bij voorbaat diskwalificeren.’

Streng optreden
Slootman en Demant namen verschillende radicale groepen onder de loep. De Molukkers in de jaren ’70, de kraakbeweging in de jaren ’80 en de extreemrechtse Centrumstroming in de jaren ’80 en ’90. De overheid trad in die tijd streng op tegen deze groepen en dat had soms succes. In sommige gevallen werden de groepen daardoor juist radicaler. ‘Natuurlijk moet de overheid optreden tegen illegale acties. Maar ze moet zich wel alleen richten op die groep die werkelijk betrokken is bij de acties. Dus niet praten over de moslims, maar bijvoorbeeld de gewelddadige burgers’, aldus de onderzoekster.

Acceptatie
De publieke opinie moet veranderen, willen radicale moslims afstappen van hun ideologie, stelt Slootman.’Als je radicaal bent en je weet dat je geaccepteerd wordt, wanneer je afstand doet van je ideologie, dan helpt dat wel. We zagen dat bij de krakersbeweging. Zij hoefden alleen naar de kapper, hun kleren veranderen en een baantje te nemen en ze hoorden weer bij de samenleving.’

Vertrouwen
Bij Buitenlandse deradicaliseringsprogramma’s is gebleken dat het betrekken van oud radicalen kan helpen. ‘Zij snappen de ideologie en hebben soms het vertrouwen van deze radicalen. Zij kunnen laten zien dat je bepaalde idealen wel kunt houden, zonder over te gaan op geweld. Zij kunnen hen helpen de stap te maken naar de samenleving.’ Het onderzoeksrapport ‘Teruggang en Uittreding. Processen van deradicalisering ontleed’ is inmiddels aangeboden aan de Tweede Kamer. De onderzoeksters doen hierin aanbevelingen waaraan Nederlandse deradicaliseringsprogramma’s voor radicale moslims zouden moeten voldoen.