In 2009 waren nog 1760 hinderlijke en overlast gevende en criminele jeugdgroepen actief. Eind vorig jaar was dit aantal gedaald met meer dan de helft tot 764. Dat meldt minister Opstelten van Veiligheid en Justitie aan de Tweede Kamer. De strafrechtelijke aanpak gecombineerd met zorg en begeleiding van jongeren, waarbij ook familieleden betrokken worden, blijkt te werken volgens Opstelten. Volgens deskundige Henk Ferwerda werkt het averechts om alleen politie en justitie op hinderlijke jongeren af te sturen.

Geweld

‘Het is zorgwekkend hoe gemakkelijk criminele jongeren geweld gebruiken’, zegt criminoloog Henk Ferwerda van onderzoeksbureau Beke. Hij maakt zich zorgen over de ernst van de strafbare feiten. ‘Jongeren belanden vaak in de criminaliteit vanuit jeugdgroepen. Die groepen kunnen een kraamkamer voor de misdaad zijn.’

Overval

De criminoloog benadrukt dat zware criminaliteit voor veel jongeren helemaal niet aan de orde is. ‘De lichtste probleemcategorie zijn de hinderlijke groepen. Er worden dingen kapotgemaakt of gestolen, er is geluidsoverlast en afval. Meestal gaat het over als deze jongeren ouder worden. Een enkeling belandt uiteindelijk in de georganiseerde misdaad. Daar maken ze zich schuldig aan inbraken, overvallen, geweld en intimidatie. Daar kom je met jeugdwerkers niet meer bij.’

Allochtone jongeren met een lichte verstandelijke beperking lopen een risico om in het criminele circuit terecht te komen, zo beweren experts van het Verwey-Jonker instituut. Ondersteuning voor deze jongeren en hun ouders is daarom belangrijk. Lees hier 9 tips om allochtone jongeren met een LVB te ondersteunen >>

Probleemgedrag

Vroeg ingrijpen is belangrijk, zegt Ferwerda: ‘Als een jongere op de basisschool probleemgedrag vertoont, kun je hem beter helpen dan wanneer hij 20 is en leeft van gewapende overvallen. Op dat niveau verdien je veel geld en dat wil je niet meer kwijt.’

Zorg

Criminele jongeren moeten worden aangepakt door justitie, beaamt de criminoloog, maar hebben meestal ook zorg nodig. Ouders zijn bijvoorbeeld verslaafd of crimineel, die kunnen of willen hun kinderen niet opvoeden. De jongeren maken hun opleiding niet af en komen lastig aan een baan. ‘In hun groep, tussen hun vrienden, voelen de jonge criminelen zich veilig. Ze jutten elkaar op en denken dat ze anoniem zijn. Totdat een agent ze op de schouder tikt. Dan weten ze dat ze in de gaten worden gehouden.’

Gemakzucht

Ferwerda waarschuwt voor gemakzucht: ‘Als je ziet dat er minder criminaliteit is, het aantal jeugdgroepen daalt en dat de aanpak werkt, bestaat het risico dat je gaat verslappen. Over tien jaar plukken we daar de wrange vruchten van.’