‘Ik had waanideeën, achtervolgingswaanzin. Ik gebruikte gemiddeld 5 gram cocaïne per dag. Ik woog nog maar 62 kilo. Ik zag eruit als een lijk en was persoonlijk failliet verklaard. Mijn huis was geveild, mijn boot verkocht, ik sliep in mijn auto. Ik ging met de verkeerde mensen om, dealde ook.’ Zo beschrijft Jim Geduld zijn ‘bodem’: dieper dan dat kon hij niet meer zinken. En pas toen, toen hij na jaren van verslaving, afkicken en weer terugvallen, de absolute bodem had bereikt, liet hij zich opnemen. Via ggz-instelling Castle Graig kwam Geduld in een kliniek in Schotland waar hij zes maanden zou blijven en als ‘herboren’ vandaan moest komen.

Hoe ben je verslaafd geraakt?

‘Laat ik beginnen te zeggen dat verslavingsgevoeligheid een ziekte is, een hersenziekte waardoor je een obsessieve en dwangmatige manier van leven hebt. Als kind was ik al heel druk, alles moest altijd veel, altijd meer. Dat uitte zich in mijn pubertijd vooral in sporten. Ik speelde basketbal, American football en deed aan boksen en kickboksen. Daarin sloeg ik helemaal door. Een voorbeeld: met American football trainden we vier keer in de week 2,5 uur. Dat is al heel veel, maar ik ging na het trainen nog rustig anderhalf uur door.’

Hoe raakt een fanatiek sporter verslaafd aan alcohol en cocaïne?

‘Op een gegeven moment raakte ik geblesseerd en mocht ik anderhalf jaar niet sporten. Daarmee was mijn uitlaatklep weg, maar ondertussen ging de drukte in mijn kop wel door. Ik deed in die tijd twee studies: makelaardij en de marketingopleiding NIMA A en B. En daarnaast werkte ik in een bar op het Leidseplein. Daar begon ik steeds meer te drinken en ook drugs te gebruiken: wiet, hasj, pilletjes. Tot het moment dat ik coke probeerde en ik dacht: wow, dit is het! Toen was het hek van de dam.’

Wanneer had je zelf in de gaten dat je echt verslaafd was?

‘Soms kwam ik weekendenlang niet opdagen bij mijn toenmalige vriendin. Dan was ik zo van de wereld dat ik niet eens kon praten of rijden. Weer nuchter kwam dan het besef: dit gaat niet goed, zo wil ik niet zijn. En ook de mensen in mijn omgeving zeiden steeds vaker: dit gaat niet goed, volgens mij moet jij je laten helpen.’

En ging je je laten helpen?

‘Ik ben toen gaan praten met een psychiater van Jellinek, maar ik had al snel door dat dat me niet ging helpen. Als ik in een weekend 8 gram coke had gebruikt en een weekend erna 5, zei hij: ‘Goed zo, je gaat vooruit.’ Hij vond het normaal dat ik af en toe een paar whisky’s dronk en een paar lijntjes nam. Maar dat is juist mijn probleem; ik kan het niet bij ‘een paar’ of ‘af en toe’ laten.’

Waarom ben je toen niet opgenomen bij Jellinek?

‘De psychiater vond het niet nodig, terwijl ik in die tijd elk weekend toch wel tussen de 4 en 9 gram door mijn neus joeg. Maar ik wilde het zelf ook niet. Dan gaat het ook niet werken.’

Wat Jim Geduld uiteindelijk wel hielp, waren de zelfhulp- groepen van Narcotic Anonymous (NA). ‘Daar vond ik her- en erkenning dat ik niet de enige was die hiermee worstelde. Dat gaf mij kracht en hoop: als zij het kunnen, kan ik het ook. Ik voelde me er – eindelijk – begrepen en gehoord. In dat programma leerde ik ook: drugs is niet het probleem, ik ben het probleem. Ik kan niet omgaan met mezelf en het leven omdat ik een dwangmatige en obsessieve manier van leven heb. Dus moest ik een andere manier van leven aanleren, zonder te vluchten in drugs.’

Ondertussen wordt Geduld achter de bar ontdekt door een fotograaf, die ook een castingbureau heeft, en rolt hij op zijn achtentwintigste het acteursvak in, met als bekendste wapenfeit de rol van Arthur in de dan razend populaire soap Goede Tijden Slechte Tijden (GTST). Hij blijft zeven jaar in de serie. Dan wordt hij eruit geschreven omdat zijn prestaties te veel lijden onder zijn overmatige alcohol- en cocaïnegebruik. ‘Ik kwam steeds vaker te laat, kende mijn teksten niet, ik presteerde gewoon niet meer.’

De NA had dus niet blijvend geholpen?

‘Ik heb nog tientallen terugvallen gehad voor ik mijn absolute bodem had bereikt, een aantal jaar na GTST. Ik was toen emotioneel, spiritueel en financieel helemaal leeg. Ik stond aan de rand van het ravijn. Vrienden zeiden: Ik ben nu echt bang dat als ik bij je aanbel, dat je dood bent.’

Die vrienden grijpen uiteindelijk in en via de huisarts en de NA komt Jim Geduld bij ggz-instelling Castle Graig. Van daar wordt hij, in 2005, opgenomen in een kliniek in Schotland, een therapeutische gemeenschap waar, net als bij de NA, de begeleiders veelal zelf ex-verslaafden zijn. Hij wordt er naar eigen zeggen ‘afgepeld als een ui’. ‘Het was als een grote, pussende wond die openging: alle rotzooi kwam eruit, al mijn pijn en angsten die jaren waren weggestopt: angst om er te zijn, angst voor succes, angst om te falen.’

Al vrij snel na Schotland ben je coachings- en counselingopleidingen gaan doen. Wist je gelijk: dit wil ik ook?

‘Ik kwam terug op een roze wolk: this is it, dit moet ik doen. Ik wilde met mijn verhaal en ervaring anderen helpen, zoals ik geholpen ben.’

Dit is het eerste deel van een langer artikel in Zorg+Welzijn Magazine. Het volledige artikel lezen en/of het magazine zes keer per jaar ontvangen? Word dan abonnee!