Door Carolien Stam – Hulp aan cliënten moet vooral heel praktisch zijn. ‘De problemen van de cliënt, en niet de diagnose van de deskundige, moet het handelen van de professional sturen. Ook als het gaat om zogenoemde multiprobleemgezinnen.’ Dat zegt Jo Hermanns, hoogleraar opvoedkunde en deskundige op het gebied van hulpverlening aan ouders en kinderen. Hij is op 15 oktober een van de inleiders van het Welzijnsdebat 2009, “De welzijnswerker als essentiële schakel”.
HBO-professional
Jo Hermanns pleit voor een omkering van de verantwoordelijkheden tussen ‘de professional in het veld’ en de specialistische deskundige. ‘In de hulpverlening is de academisch geschoolde specialist verantwoordelijk voor de diagnose en besluitvorming. De HBO-professionals voeren de hulp uit. Ik wil het omkeren: de generalistisch opgeleide HBO-professional ondersteunt de cliënt in het herstel van het gewone leven. Hij of zij heeft de verantwoordelijkheid voor die cliënt. De specialistische deskundige wordt ingehuurd voor ondersteunende hulp als het nodig is.’
Wraparound care
Een voorbeeld is uit de praktijk: de gedragswetenschapper van de Raad voor de Kinderbescherming maakt een analyse maakt van het probleem in een gezin en stelt het advies voor de kinderrechter op. De gezinsvoogd voert het uit. In het zogenoemde ‘Wraparound Caremodel’ stelt één HBO-opgeleide professional samen met de cliënt het plan op voor de hulp. Is er een psychotherapeut of andere deskundige nodig, wordt hij ingehuurd.
Cliëntgerichte hulp
De omkering van de hiërarchie en de verantwoordelijkheid is lastig, weet Jo Hermanns, vooral vanwege de eigen regels en protocollen van instanties. ‘Instellingen zijn gewend een cliënt over te nemen en daarmee ook de verantwoordelijkheid voor de hulpverlening.’ Niet elke professional kan de omslag maken naar cliëntgerichte hulp. Hermanns: ‘Hij moet naast de cliënt gaan staan in plaats van zelf oplossingen te zoeken voor de problemen van de cliënt. Niet alle beroepskrachten kunnen die omslag maken.’
Terug naar gezin
Hermanns vindt zelfs dat professionals uit de residentiële instellingen – samen met een deel van het jeugdzorgbudget – terug naar de gezinnen thuis moeten. Voor de jeugdzorg kan dat volgens hem een oplossing van de wachtlijsten én van de voortdurende financiële problemen betekenen. ‘Een instellingsprofessional kan veel meer jongeren in het gezin helpen dan in de instelling. In plaats van een leefgroep met 8 jongeren kan hij 16 jongeren in het gezin helpen.’
Link: ‘Te veel jongeren krijgen onterecht speciale hulp’
Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden.
Jo Hermanns, bedankt!
Interessant dat Hermanns hier het gedachtengoed achter de Eigen Kracht-conferentie verwoordt. In zo’n conferentie worden familieleden, vrienden en andere betrokkenen door een onafhankelijke burger met professionals in gesprek gebracht om tot een goed plan te komen om de problemen op te lossen. Juist die onafhankelijke burger kan er voor zorgen dat die omkering in de hiërarchie, waar Hermanns over spreekt, kan plaats vinden. Uiteindelijk maakt de familiegroep zelf het plan, maar wel op basis van de informatie van en het gesprek met de professionals. Daarna kan de professional behulpzaam zijn bij ondersteuning in de uitvoering van het plan, en tevens als dat nodig is, de vinger daarbij aan de pols houden. Zo kan de professional, als de uitvoering b.v. stokt, de familiegroep voorstellen opnieuw met elkaar te overleggen en het plan bij te stellen of nieuwe afspraken te maken over de uitvoering. Er ontstaat dus, na een Eigen Kracht-conferentie een ander samenspel tussen familie en professional, een samenspel gebaseerd op gebruik making van de krachten en mogelijkheden van de familiegroep zelf, maar vooral op basis van het geven van verantwoordelijkheid aan degenen bij wie die thuis hoort: bij degene die het probleem heeft en diens direct betrokken omgeving. Omkering van de hiërarchie is moeilijk, maar zo’n onafhankelijk tussenpersoon blijkt de kanteling mogelijk te maken.