Door Maria van Rooijen – Enkele weken geleden is de tienjarige Sylvia (fictieve naam) betrapt bij het stelen van armbandjes bij V&D. Nu zit ze, klein, fragiel en doodsbang naast haar moeder tegenover een medewerkster van Bureau Halt in het politiebureau. De medewerkster vraagt Sylvia wat er precies is gebeurd. Sylvia begint te huilen. De moeder troost haar. Dan vertelt het meisje dat ze boos is op haar vijftienjarige zus die samen met haar vriendin bij de diefstal aanwezig was. Zij had ook gestolen, maar was niet betrapt. En nu denkt haar moeder dat ze alles alleen gedaan heeft. De medewerkster laat het onderwerp zus even rusten en vraagt opnieuw wat er precies is gebeurd. Sylvia vertelt over de diefstal en hoe ze meegenomen werden naar het politiebureau. Nee, het was niet leuk en ze zou het nooit meer doen. Dan legt de medewerkster uit dat ze geen Halt-straf krijgt – daarvoor is ze te jong – maar een Stop-afdoening specifiek voor kinderen onder de twaalf. Ze overhandigt Sylvia een stripverhaal over meisjes die iets hebben gestolen in een winkel. Sylvia moet aan de hand hiervan beschrijven of tekenen wat ze zelf gedaan heeft en hoe ze denkt dergelijke misstappen voortaan te kunnen voorkomen. Volgende week komen moeder en dochter terug, dan praat de medewerkster met beiden apart. Tussen het gesprek door heeft de moeder enkele keren haar boosheid geuit over de agent op het politiebureau toen zij haar kinderen kwam ophalen. ‘Mijn oudste dochter zou stampij hebben gemaakt. Hij zou er een melding van maken bij Bureau Jeugdzorg. Dat slaat toch nergens op! Het is gewoon pubergedrag! Als je elke puber die een agent uitscheldt bij Jeugdzorg aanmeldt, ontneem je ouders toch het recht hun kinderen zelf op te voeden!’ De medewerkster belooft er in het volgende gesprek op terug te komen.

Standje
Of de zaak van Sylvia met deze Stop-reactie is afgedaan, is afhankelijk van het gesprek volgende week. Mogelijk verwijst Halt de moeder toch naar Bureau Jeugdzorg. Zo’n verwijzing is conform de afspraken die Bureau Halt, politie, Bureau Jeugdzorg en Raad voor de Kinderbescherming in de regio Utrecht sinds 2004 hebben vastgelegd in het zogenaamde 12-minners convenant. Deze landelijk unieke samenwerkingsovereenkomst beschrijft wie wat doet als een kind onder de twaalf jaar een strafbaar feit pleegt. Kinderen onder de twaalf vallen niet onder het jeugdstrafrecht en zijn daarom niet vervolgbaar. Vóór het convenant was onduidelijk wat de politie in zo’n geval deed. Jolanda Boere van de politie Utrecht: ‘De ene agent liet het bij een standje terwijl er veel meer aan de hand was, de ander lichtte de Raad voor de Kinderbescherming in, een derde vermoedde wel ernstige problemen maar wist niet wat ermee te doen. Inmiddels was uit onderzoek steeds duidelijker geworden, dat kinderen die op jonge leeftijd delicten plegen een groter risico lopen op crimineel gedrag later. Hoe eerder je dan ingrijpt en hulp biedt, hoe beter je afglijden kunt voorkomen. Daarom besloten alle betrokkenen bij jeugdcriminaliteit en jeugdproblematiek een sluitende aanpak te organiseren.’ In het convenant is afgesproken dat als een 12-minner een delict pleegt de politie de beslissing neemt. Is het de eerste keer, een licht vergrijp en is er geen reden tot zorg dan kan hij de zaak seponeren. Bij een het ernstiger zaak stuurt hij ze naar Halt voor een Stop-reactie. Spelen er zorgelijke opgroei- en opvoedingsproblemen dan meldt hij ze bij bureau jeugdzorg. Blijkt bij Halt dat de problemen toch groter zijn dan gedacht, dan stuurt Halt ze alsnog naar Bureau Jeugdzorg. Bureau Jeugdzorg onderzoekt wat er aan de hand is en welke actie ingezet moet worden. Werken ouders daar niet vrijwillig aan mee dan meldt Bureau Jeugdzorg ze bij de Raad. Die kan, in het ernstigste geval, bij de kinderrechter een ondertoezichtstelling aanvragen. Bureau Jeugdzorg meldt aan de politie en/of Bureau Halt terug welke beslissingen er rondom het kind genomen zijn.

Lees het hele artikel in Zorg + Welzijn Magazine 1, januari 2008