‘Wij laten jongeren niet vallen en houden het gesprek gaande. Ook als sommige jongeren uiting geven aan extreme opvattingen. Zolang er woorden vallen, vallen er geen doden.’ Dat schrijft directeur Gon Mevis aan de jongerenwerkers van R-Newt in een verklaring naar aanleiding van de aanslag op Charlie Hebdo. ‘Jongerenwerkers voelen heel goed de spanning die op dit moment wordt gevoeld bij sommige moslimjongeren. “Hoe ga ik daarmee om?”, vragen zij zich af. Wij geven de mening van de organisatie, die houvast kan geven om het gesprek met radicale jongeren open te houden.’

Op welke spanningen doelt u?

Jongeren die worden aangetrokken door radicale opvattingen, moet je proberen binnen de samenleving te houden. Hun ideeën botsen met je eigen waarden en normen. Enerzijds vraag je respect voor de vrijheid van meningsuiting in onze samenleving, ook al zijn die meningen kwetsend. Anderzijds mogen hun radicale ideeën ook gehoord worden. Daar moet je als jongerenwerker een weg in vinden. Wij willen als welzijnsorganisatie meegeven dat jongerenwerkers de dialoog moeten organiseren, het gesprek met de jongeren aan moeten gaan. ‘

Professionals moeten radicalisering herkennen. Dat zegt Omar Ramadan, directeur van RadarAdvies. Deze organisatie houdt zich bezig met  thema’s als polarisering en radicalisering en heeft duizenden eerstelijns professionals getraind. Lees meer>>

Wat moet de jongerenwerker dan doen?

‘Blijf alert op hoe radicale ideeën leven onder de jongeren met wie je contact hebt. Er zullen ook provocerende acties zijn. Deze komen vaak voort uit gevoelens van jongeren dat hun mening niet wordt gehoord, dat ze zich buitengesloten voelen. Jongerenwerkers zijn juist in staat om contacten aan te knopen met jongeren van allerlei gezindten. De verbinding die dit oplevert, kan cruciaal zijn om radicalisering te signaleren en bij te sturen. De belangrijkste rol van de jongerenwerker is het gesprek over wat is gebeurd gaande te houden. De boodschap is: “Je mag je beledigd voelen, maar dat is nooit een reden voor extreem gedrag”. Jongerenwerkers moeten te allen tijde duidelijk maken dat ze aan de kant van de rechtsstaat staan. Tegelijk moeten ze het gesprek open houden en begrip tonen voor waar radicalisme vandaan kan komen.’

Wanneer moeten jongerenwerkers zich zorgen maken?

‘Dat is heel lastig te beoordelen, daar worstelen we mee. Ik ben geneigd te zeggen: “Het moment dat een radicale jongere uit beeld verdwijnt”. Ben je te snel met het uitdelen van het label “radicaal”, dan loop je kans goedwillende jongeren te vervreemden. Ben je te laat, dan is het onheil wellicht al geschied. Vaak gaan jongerenwerkers af op hun onderbuik gevoel: Klopt dit gedrag nog wel? Er zijn landelijke trainingsprogramma’s voor jongerenwerkers: “hoe ga je om met radicalisering”. Maar die zijn ook nog in ontwikkeling. Als je merkt dat contact en gesprek niet meer mogelijk zijn, dat is denk ik het moment om te stoppen. Als je ziet dat een jongere anderen de maat gaat nemen op basis van zijn eigen ideologie, dan zou ik zeggen: “Je bent niet meer welkom”.’

En dan? Wat doe je als je een radicale jongere verliest?

‘Zo’n besluit neem je nooit alleen. Het is belangrijk om overleg te hebben met collega’s over signalen van radicalisering die je opmerkt. Je kunt het bijvoorbeeld in het wijkoverleg met de wijkagent en gemeente bespreken. Het is belangrijk dat daar vooraf afspraken over zijn gemaakt. Zo hebben we een veiligheidsprotocol als basis voor de afstemming tussen jongerenwerk en politie. Dat geeft duidelijkheid over ieders rol, het geeft de grens aan tot hoever jongerenwerk gaat en waar de politie de primair verantwoordelijk is. Maar een kant en klare oplossing voor de dilemma’s bestaat niet. Het blijft een enorme worsteling om te bepalen wanneer een jongere de grens heeft bereikt. Erken dat je die worsteling hebt en bespreek dat met je collega’s. En houd het gesprek levend met de individuele jongere of met een groep radicaliserende jongeren. Als jongerenwerker kun je proberen diepgang en nuance in de discussie te brengen.’

Lees hier de verklaring voor jongerenwerkers van welzijnsorganisatie ContourdeTwern nav de aanslag op Charlie Hebdo