De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid pleitte in het rapport ‘Vertrouwen in de buurt’ (2005) voor een tweesporen aanpak: de ‘sociale herovering’ van achterstandsgebieden en een ‘kansgedreven buurtbeleid’ gericht op de sociale cohesie in alle buurten. Het welzijnswerk moet versterkt worden, vindt de WRR. Rijk en gemeenten dienen de randvoorwaarden voor zo’n buurtgericht beleid te scheppen. In zijn reactie stelde het kabinet afgelopen week dat het net als de WRR van mening is dat buurtwerkers in de frontlinie cruciaal zijn. ‘Zij kennen de mensen en weten waar overlast is of crisissituaties dreigen.’ Om het samenspel tussen lokale overheid, instellingen en bewoners niet in de weg te staan, moeten de gemeenten het beleid maken en dient het rijk alleen te ondersteunen. Door aanpassing van de wetgeving, het verminderen van bureaucratie en aan te sluiten op initiatieven van gemeenten en organisaties. Verder moet er volgens het kabinet een betere uitwisseling komen van ervaring en kennis van buurtdeskundigen. Daarom heeft het ministerie van Algemene Zaken in december het Kenniscentrum Grote Steden opdracht gegeven een database en website over burgerinitiatieven op te zetten. Burgers kunnen hier hun initiatieven presenteren, kennis opdoen van andere initiatieven en op zoek gaan naar ondersteuning door publieke en private partijen.
‘Weer een website die vrij nutteloos is, daarvan zijn er al zoveel,’ reageert Radboud Engbersen, senior onderzoeker bij het NIZW Sociaal Beleid. ‘Het gaat erom dat we goed geprofessionaliseerde buurtwerkers krijgen. Hun professionaliteit schiet nu vaak tekort. De sector trekt niet meer zoals in de jaren zeventig de meest getalenteerde mensen. Het werk is ook veel moeilijker, maar mensen krijgen onvoldoende betaald en vaak onvoldoende begeleiding.’
Aly van Beek (Maatschappelijke Ondernemersgroep) ziet weinig nieuws in het kabinetsstandpunt. Kennisuitwisseling via websites wordt al veel gedaan. ‘Sinds het WRR-rapport is er sprake van herwaardering van buurtwerk en dat is grote winst. Het kabinet wil een duidelijke regie voor de gemeente, meer inbreng van buurtbewoners en koepelorganisaties. Het kabinet spreekt zijn vertrouwen uit in de samenwerking tussen gemeente en partijen in de buurt, maar doet zelf weinig. Als je de civil society wilt ondersteunen, moet je meer doen. De overheid zou moeten investeren in innovatie, de wetenschappelijke onderbouwing van goede praktijken, methoden die echt werken. Anders krijg je misschien een opeenstapeling van initiatieven op buurtniveau.’
‘Het kabinetsstandpunt stelt niet veel voor,’ reageert Henk Cornelissen, directeur van de koepel van bewonersorganisaties, het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken. ‘Het enige wat het kabinet nu wil doen is een uitwisselingsprogramma opzetten, terwijl wij hebben aangedrongen op een stimuleringsbeleid. We vinden dat minister Pechtold een buurtoffensief kan beginnen door een percentage van het GSB-geld voor bewonersinitiatieven te reserveren. Hij kan bewoners ook veel meer macht geven door de budgetten voor professionele ondersteuning aan bewonersorganisaties toe te kennen. En hij kan bewoners instemmingsrecht geven bij buurtprojecten.’
Annelie Stevens, voorzitter Verdiwel, kan wel goed uit de voeten met het kabinetsstandpunt. ‘Als het kabinet de inbreng van bewoners in het lokale beleid wil versterken, zijn wij het daar alleen maar mee eens. In Tilburg zijn bewoners de formele opdrachtgever van welzijnsinstelling, jeugdzorg en gemeente. Als het rijk deze manier van lokaal beleid maken ondersteunt, is dat alleen maar goed.’ Versterking van de professionals in de frontlinie ziet Stevens niet als overheidstaak. ‘Dat moeten de instellingen zelf doen. Dat hoort bij de cultuuromslag die nodig is.’
