Door Carolien Stam – De ketenaanpak voor mensen die zorg mijden werkt goed. Aldus Martin Hommenga, woordvoerder voor de afdeling Vangnet en advies van de GGD Amsterdam. De GGD, politie en de ggz werken samen om mensen met ernstige en acute psychiatrische problemen in beeld te krijgen. Ze kunnen vaak tijdig ingrijpen en de 24-uurs crisisopvang van de ggz voorziet in hulp bij acute problemen. Een observatiemachtiging is dus overbodig.

Experiment
De observatiemachtiging is twee jaar geleden als een experiment in het leven geroepen. De regeling is bedoeld om mensen gedwongen te kunnen observeren die verloederen en zorg mijden. Bij een vermoeden van een psychiatrische stoornis kan de zorgmijder dan drie weken opgenomen worden ter observatie.

Onderzoek
De Volkskrant maakte afgelopen vrijdag bekend dat de Inspectie voor de Gezondheidszorgna een onderzoek heeft aangetoond dat het experiment is mislukt: Er wordt weinig gebruik gemaakt van de regeling. In twee jaar is de observatiemachtiging voor 87 cliënten in twee jaar toegepast. Minister Klink van Volksgezondheidstuurt de bevindingen van het onderzoek deze maand naar de Tweede Kamer.

Vermoeden
Voor de observatiemachtiging is geen diagnose nodig. Alleen het vermoeden van een stoornis is voldoende om iemand op te nemen. Eind 2006 werd de regeling overigens al onderuit gehaald toen de Hoge Raad oordeelde dat een vermoeden van een stoornis alleen onvoldoende is om mensen gedwongen in een kliniek op te nemen.

Gedwongen
Niet alleen de uitspraak van de Hoge Raad, ook verbetering van de hulpverlening door een keten van instanties maken de observatiemachtiging overbodig. Bovendien wordt een rechterlijke machtiging volgens Hommenga veelvuldig ingezet als een patiënt gedwongen opgenomen moet worden. ‘De ketenaanpak is de afgelopen jaren veel beter geworden. Een paar jaar geleden was elke instantie, GGD, ggz, politie, nog op zijn eigen manier bezig.’

Acute situatie
‘Dan kwam de politie bij een acute situatie, zette de persoon in de cel, deed een rondje ggz en als er niet zo snel iemand beschikbaar was zat de persoon een of meer dagen in de cel. Dat is natuurlijk niet de bedoeling, dit zijn patiënten, geen criminelen. Inmiddels hebben we goede 24-uurs crisisopvang en werken onze sociaalpsychiatrisch verpleegkundigen in Amsterdam samen met de ketenpartners, zoals ggz, politie, Leger des Heils, aldus Hommenga.

Achter de voordeur
De sociaalpsychiatrisch verpleegkundigen van de afdeling Vangnet en Advies van de GGD Amsterdam komen meestal met medewerking van de cliënt achter de voordeur bij mensen met acute psychiatrische problemen. Soms bestaan die problemen al langer maar zijn ze niet eerder gesignaleerd. De reguliere hulpverlening kent de cliënt niet, is de cliënt uit het oog verloren of kan nog geen adequate behandeling te bieden. De cliënten hebben uiteenlopende problemen zoals verslaving, psychiatrische ziekten en gedragsstoornissen of een combinatie hiervan.