In deze special van 25 minuten wordt pijnlijk duidelijk hoe de jeugdzorg keer op keer faalt, hoe ze oude patronen reproduceert, nieuwe problemen creëert en de uitvoering daarmee duurder en complexer maakt. De makers van VPRO’s Tegenlicht maken het inzichtelijk. Daarbij worden de persoonlijke verhalen van April en Sanne, die opgroeiden in de gesloten jeugdzorg, als leidraad gebruikt.
Industrie
Stellaard maakt het boomerangbeleid heel inzichtelijk. In 1989 maakten 1 op de 27 kinderen gebruik van de jeugdzorg, in 2023 was dat 1 op de 7 kinderen. De kosten zijn ook geëxplodeerd: van 700 miljoen per jaar in 1989 tot 6 miljard nu. En hoewel er 5136 zorgaanbieders zijn, groeien de wachtlijsten. Wat doen we met die inzichten nu steeds meer jongeren wachten op de juiste behandeling in een industrie waar de kosten de pan uit rijzen en grote bezuinigingen in aantocht zijn?
Gelukkig is deze documentaire niet alleen om moedeloos van te worden. Dat er inmiddels anders gekeken wordt naar de (gesloten) jeugdzorg, komt bijvoorbeeld naar voren als Roy Loth vertelt over zijn werk. Hij is groepsbegeleider bij TurnOver, waar vastgelopen jongeren door middel van sport worden begeleid naar een terugkeer in de maatschappij. Jongeren die anders waarschijnlijk in de gesloten jeugdzorg terecht zouden komen. Mick is enthousiast over de aanpak van TurnOver en beseft: ‘Als ik hier niet had gezeten, had ik gewoon nog drugs verkocht. Dan was de kans groot dat ik gewoon vast had gezeten.’
Transformatie
Ook Frederique Coelman van Levvel laat zien dat er aan een vangnet voor jongeren gewerkt wordt. De plek waar de gesloten jeugdzorginstelling De Koppeling in Amsterdam zat, wordt nu getransformeerd tot een plek waar 290 woningen komen voor jonge mensen. ‘Dus mensen die studeren, jonge werkenden, maar ook jongeren die jeugdhulp krijgen. We willen daar een plek van maken waar deze mensen met elkaar samenleven in een soort community’, legt Coelman uit. De plek van repressie, van opsluiten en geen kant op kunnen wordt omgetoverd naar een sociaal ecosysteem van omkijken naar elkaar.
Omwenteling?
Zijn deze hoopvolle initiatieven het begin van een omwenteling in de jeugdzorg? April en Sanne, die inmiddels als professional in de jeugdzorg werkzaam zijn, verwoorden het in de documentaire zo: ‘Ik weet dat veel mensen goede bedoelingen hebben, maar ik denk dat er ook heel veel mensen zijn die al zo lang in hetzelfde riedeltje zitten en die verandering niet willen aangaan. En even heel hard gezegd: als je die mensen er niet uitkickt en nieuwe mensen er inhaalt, denk ik dat het heel lastig wordt.’
Je kunt de special ‘Chaos in de jeugdzorg’ van Tegenlicht op YouTube bekijken.
Waar met de statistiek steeds aan voorbij gegaan wordt is het significante verschil in behoefte tussen ggz en Jeugdbescherming.
De JB aantallen zijn opgelopen naar 1 op de 10 in 2011. Dat waren ze toen al even. En dat is vrij hoog, maar ook verklaarbaar.
NL voerde ondanks het kinderrecht op co-ouderschap een beleid waarbij vaders minimaal contact hadden met hun kinderen. Bij vechtscheidingen werd dat contact structureel stopgezet. Dit vanwege de correlatie vechtscheiding-kindsymptomen. Dat beiden hun oorzaak vinden in de psychiatrische problemen van een van de ouders is in NL tot recent nooit erkend.
Het hoge %jeugd-ggz is verklaarbaar op grond van het beleid dat als mama gek is papa geen contact met de kinderen mag hebben.
Inmiddels hebben 25% van de NL kinderen tenminste 1 ouder met een psychiatrisch probleem die daarvoor nu in behandeling is. Daar staan er weinig kopp-trainingen tegenover. Maar we opvoedondersteuning die schadelijk is bij ouders in conflict en ouders met een ggz-probleem. Het % in de jeugd -ggz moet 11% zijn zonder kopp-trainingen terwijl het % JB op max 0,3% mag zitten met verplicht co-ouderschap. Dat laatste gaat n soms zelfs naar de 2% (tegen 10K € per jaar en maatregelen die tot 100K€ per jaar kosten. De ggz kost circa 4K€ per kind. En is kwalitatief eenvoudig te borgen met random output meting)
Praten over jeugdhulp zonder bovengenoemd onderscheid is zinloos appelen met peren vergelijken.