Lees hier meer blogs van Dik Hooimeijer >>
Een groot bureau zag haar clientèle in het eerste kwartaal 2012 met maar liefst 60 procent toenemen. Dit type kinderopvang blijkt beduidend goedkoper dan de reguliere kinderopvang.
Maar het meest interessante deel in het artikel is ‘Buurtouders Nederland’. Een online platform waar ouders uit dezelfde buurt elkaar kunnen vinden en helpen om de opvang zelf te regelen.
Het kan niet anders dat de politiek, in het bijzonder het gezelschap in het Catshuis, hierbij de vingers aflikt. Want hier is tenslotte wel een staaltje burgerschap te zien en te vinden. Ouders gaan de opvang van hun kinderen gewoon met elkaar, in de buurt regelen. Als dit geen civil society is dan weet ik het niet meer. Het zou zomaar kunnen dat dit artikel de aanleiding om laatste half miljard te vinden om de bezuinigingen te halen.
Op zich, en dat meen ik oprecht, is het een uitstekende ontwikkeling vrienden en buren te nutten in het opvangen van elkaars kinderen. Ik ben er ook van overtuigd dat daar veel mogelijkheden liggen. Het versterkt het burgerschap en de kracht van burgers. Maar of hiermee een alternatief voor structurele kinderopvang is geboren, vraag ik mij ernstig af. Zo makkelijk als het lijkt, zal het volgens mij niet gaan.
Op de eerste plaats gaat kinderopvang verder dan alleen maar opvangen. Om een paar dingen te noemen: het werken met pedagogische programma’s, het monitoren van de ontwikkeling van kinderen en het bieden van huiswerkondersteuning. De kinderopvang moet aan talloze – vaak strenge – eisen voldoen. Ja, ik weet dat dit geen volledige garantie biedt zoals het Hofnarretje pijnlijk duidelijk heeft gemaakt.
Maar nu al kan ik de problemen en incidenten voorspellen die er gaan komen als ouders op structurele wijze hun kinderopvang in de buurt met elkaar gaan regelen. Twee keer de voorpagina van een landelijk dagblad of het NOS journaal en het gaat mis. Huilende ouders die zullen beweren dat ze door de overheid zijn gedwongen om gebruik te maken van de buurt omdat ze de opvang niet meer konden betalen. En dan heb ik het al helemaal niet over willekeur en vooroordelen. Doen homoseksuele ouders ook in de buurtpool mee, of de Turkse buurvrouw? Levert een blauw plekje bij de telg al direct een melding bij de politie op of wordt er gewoon ouderwets fysiek verhaal gehaald bij de buren. Kan je vertrouwen op de blauwe ogen van de buren?
Misschien overdrijf ik maar ik vraag mij af of dit de oplossing is voor structurele kinderopvang. In die zin adviseer ik de dames en heren in het Catshuis toch maar verder te zoeken naar dat half miljard.
Dik Hooimeijer (1954) is binnen Stichting MOOI, een welzijnsorganisatie in Den Haag en Zoetermeer, onder meer verantwoordelijk voor Marketing, Innovatie en Projecten. Sinds 1975 is hij werkzaam in de welzijnssector. Hij noemt zichzelf een absoluut welzijnsdier, maar is ook een oprecht criticaster. Naar zijn oordeel is welzijn te weinig innovatief en speelt het niet in op de tijdgeest.
Wij delen de zienswijze en zorg van Dik Hooimeijer. Daarom hebben wij een reactie aangeboden aan de Volkskrant nav het genoemd artikel. Helaas wordt het niet geplaatst. We grijpen deze kans om het alsnog onder de aandacht te brengen.
‘Damwanden om de kinderopvang’
Ja, soms leiden bezuinigingen ook tot positieve ontwikkelingen. De gastouderopvang lijkt haar voordeel te doen met de teruglopende vraag naar opvang in kindercentra (Gastouderbureaus varen wel bij dure kinderopvang, Volkskrant 14 april). Dat is mooi nieuws voor deze ondergewaardeerde opvangvorm. Immers: kleinschalig, flexibele opvangtijden en veel mogelijkheid voor pedagogische afstemming tussen opvang en ouders. Dat sommige gastouderbureaus hun kostbare waar nu eenzijdig aanbieden in termen van financieel voordeel doet geen recht aan de kwaliteiten van deze opvangvorm. Voor veel kinderen en ouders is een gastouder een prima keuze, mits van goede pedagogische kwaliteit. Daar hangt ook in de gastouderopvang een prijskaartje aan.
Ander positief nieuws in dit bericht is dat ouders elkaar zoeken en vinden in de zorg voor hun kinderen. Dat burgers een gezamenlijke verantwoordelijkheid nemen in opvoeden en opgroeien (zeg maar: een ‘pedagogische civil society’ vormen) is belangrijke winst. Ouders die onderling sterker met elkaar in verbinding staan, zijn elkaar ook op andere vlakken tot steun. Naast de praktische oplossing voor opvang, versterken deze initiatieven de onderlinge contacten. Het draagt bij aan het uitwisselen en delen van informatie. Over opvoeden, maar ook over de voordeeltjes in de supermarkt, over de rotzooi in het parkvijvertje en over hulp aan die zieke mevrouw op de hoek. Wijkbewoners komen in contact met elkaar en gaan deel uitmaken van elkaars omgeving. De zorgvraag voor kinderen is daarvoor een mooie opstap.
Maar nee, helaas heeft dit verhaal ook een minder vrolijke kant. Niet alle kinderen maken de overstap van kindercentrum naar gastouderopvang. Een deel van hen komt thuis te zitten omdat ouders stoppen met werken. Een ander deel wordt voortaan ondergebracht in het informele oppascircuit. Juist de gezinnen in economisch en sociaal minder sterke milieus lopen hierdoor extra risico.
Kinderen die thuis of bij een oppas zitten profiteren niet van de vele VVE-miljoenen die bij de gemeenten zijn neergelegd. Deze kinderen zitten niet meer op de gesubsidieerde stoeltjes voor ontwikkelingsgerichte steun en stimulans; zij profiteren niet meer van de –voor hen bedoelde- leerprogramma’s die achterstand voorkomen of verminderen. Kansarme kinderen worden dus nog kansarmer.
Uiteraard is het voor alle kinderen van belang dat de kinderopvang die ze bezoeken kwalitatief van goed niveau is. Informele oppas valt buiten de eisen van de wet kinderopvang. Hier wordt niet gecontroleerd op pedagogische kwaliteit van oppas of omgeving. Het risico op onwenselijke opvangsituaties die een bedreiging zijn voor de ontwikkelingskansen voor kinderen en zelfs risicovol kunnen zijn voor hun welzijn, neemt daarmee toe.
Leegloop in de kindercentra is een drama voor organisaties die jarenlang hebben gewerkt aan een waardevol opvangaanbod voor kinderen en hun ouders. Leegloop in de totale kinderopvang geeft risico voor kinderen en ouders die veroordeeld worden tot geïsoleerd thuiszitten of oppas zonder pedagogische basis. Ten positieve staat daar een kans tegenover op méér sociale cohesie en gedeelde opvoedverantwoordelijkheid. En ook de potentiële groei van gastouderopvang kan als een lichtpuntje worden gezien. De grote vraag is echter hoe deze ontwikkeling verder zal verlopen. Wat kiept om en welke tegenkracht wordt hierdoor opgeroepen? Wachten we nieuwsgierig af wat er gebeurt, of zetten we voor de zekerheid toch wat damwanden? Wij vinden een damwand om alle vormen van kinderopvang geen luxe, maar een maatschappelijk- economische en pedagogische noodzaak. Gezond opvoeden tot talentontwikkeling is de meest winstgevende investering voor een samenleving.
Mireille Gemmeke & Josette Hoex
Nederlands Jeugdinstituut Utrecht
Een interessante blog! Uw visie lijkt in grote lijnen op het uitgangspunt van de ontwikkeling van de dienstverlening van Buurtouders Nederland (BON). BON ziet haar initiatief vooral als aanvulling naast de huidige kinderopvangmethodes. De visie van het huidige kabinet is inderdaad dat men met elkaar oplossingen gaat zoeken. Maar wat als dat niet gecontroleerd gebeurt? Juist om de kwaliteit van die initiatieven een positieve impuls te geven door o.a. begeleiding te bieden met pedagogische programma’s ( een door GGD goedgekeurd pedagogisch beleid) en veiligheid (VOG alle volwassen inwonenden en EHBO) voor zover als mogelijk te controleren, heeft Buurtouders Nederland dit systeem ontwikkeld. De ouders hebben zelf de regie in handen en worden zo goed als mogelijk gefaciliteerd om onderlinge afspraken te formaliseren, zodat enkele van de door u genoemde fricties te voorkomen.