Door Alexandra Sweers – Tineke Turksema is zo’n aandachtsfunctionaris in de gemeente Leek. Ze is coördinator van een meldpunt waar slachtoffers, hun familieleden of de hulpverleners ouderenmishandeling kunnen melden. Het meldpunt valt onder de vlag van is de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) en is er ook voor senioren met andere problemen, zoals het hebben van schulden of gevoelens van eenzaamheid. Want mishandeling wordt vaak niet zo expliciet gemeld, zegt Turksema.

Huisbezoek
‘Mensen die zich schuldig maken aan ouderenmishandeling hebben vaak een andere hulpvraag. Zij zeggen niet: “ik sla mijn partner, vader of moeder”, maar geven aan dat ze het niet meer zien zitten’, zegt de aandachtsfunctionaris. Wanneer dat gebeurt, gaat de functionaris op huisbezoek om te kijken waar de problemen liggen en wat er aan gedaan kan worden.

Misbruik
Niet alleen het fysieke schoppen en slaan valt onder ouderenmishandeling. Turksema: ‘Er zijn een aantal vormen zoals het beledigen en bedreigen. Seksueel misbruik – wat ik overigens niet vaak hoor –, het verwaarlozen en onthouden van zorg, het isoleren van ouderen door bezoek weg te sturen en financiële uitbuiting.’

Knoeien
Financiële uitbuiting maakt de functionaris zelf het meeste mee. ‘Vaak gaat het dan om familieleden die knoeien met de bankrekening van de oudere. Ze maken misbruik van de situatie door bijvoorbeeld ten onrechte geld op te nemen. Wij proberen dan om samen met de gedupeerde oudere te kijken hoe we dit misbruik een halt toe kunnen roepen. Bijvoorbeeld door het intrekken van de machtiging.’

Radeloos
Vaak is het lastig om de mishandeling te ontdekken, omdat het soms ook onbewust gebeurt. De zogenaamde ontspoorde zorg. Turksema: ‘Wanneer bijvoorbeeld een mantelzorger overbelast raakt, kan hij of zij aardig radeloos worden. Dat kan leiden tot het niet goed verzorgen van een patiënt. Soms leidt dat tot het uitdelen van een klap, omdat de mantelzorger zo gefrustreerd is. In dat geval spreek ik niet van een dader.’

Alert
Voor de slachtoffers is het moeilijk om de mishandeling aan te kaarten, stelt Turksema. ‘Vooral als het gaat om een partner of om de kinderen. Dat is familie en het zijn de mensen waar de oudere van afhankelijk is. Er wordt daarom niet direct over mishandeling gesproken.’ Het is daarom belangrijk dat deze vorm van mishandeling onder de aandacht komt, vindt Turksema. ‘Ik hoop dat mensen daardoor meer alert worden. Wanneer ik de cijfers van het aantal slachtoffers zie en bekijk hoeveel werkelijke meldingen we krijgen, blijven er toch veel mensen in zo’n schrijnende situatie zitten.’