De reden dat er gekort wordt op de budgetten is niet dat de gemeenten hun taak niet goed hebben uitgevoerd, maar dat er aangenomen is dat er een bepaald bedrag nodig was voor de uitvoering van de sociale transities dat te hoog is ingeschat. Dat is te lezen op de website van de VNG. De grootste oorzaak is dat er minder mensen onder de Wmo  en de Jeugdwet vallen dan gedacht. Zij vallen onder de Wet langdurige zorg (Wlz), die wordt betaald vanuit het rijk.

Preventief

Vos: ‘Het is goed dat er blijkbaar geld overblijft, maar dat geld moet dan juist ingezet worden om meer preventief te gaan werken. In de transformatie is het belangrijk dat we voorkomen dat mensen in de problemen komen, dat de sociale structuur in de wijken wordt verbeterd en dat we burgers stimuleren om zelf de regie in handen te nemen. We komen wat dat betreft handen tekort in de wijken.’

Zwaar belast

Daarbij stelt Vos dat sociaal werkers nu al te zwaar belast zijn. Ze zijn veel tijd kwijt met bureaucratie en indicaties stellen en ze hebben te maken met cliënten met steeds zwaardere problemen doordat langer thuis wonen gestimuleerd wordt. ‘Daardoor blijft er weinig tijd over om aandacht aan de mensen in de wijk te besteden. Het is bijna onmogelijk om nu als sociaal werker je rol te pakken. Daar komt bij dat gemeenten vaak denken dat vrijwilligers alles wel kunnen. Een pijnlijk misverstand, waardoor burgers te lang aanmodderen en het steeds moeilijker wordt om nog vrijwilligers te vinden.’

Bezuinigingen

Vos vindt het daarom onbegrijpelijk dat er nu gekort wordt op de budgetten. ‘Gemeenten hebben blijkbaar geld over terwijl wij veel signalen uit het veld krijgen waaruit blijkt dat er nog verschrikkelijk geïnvesteerd moet worden in vroegsignalering, preventief werken, opbouwen van vertrouwen en laagdrempelige hulp. Er is ondersteuning nodig voor mensen die langer thuis moeten blijven, er is bezuinigd op ontmoetingsmogelijkheden in de wijk en op het laagdrempelig jeugd- en jongerenwerk. Daarnaast zijn er bijvoorbeeld steeds meer incidenten met verwarde personen en zijn er structureel te weinig uren om het werk uit te voeren. Daar komt het integratievraagstuk nog bij. Het is wat ons betreft dus echt een verkeerd besluit om nu meer geld naar de zorg te hevelen en niet naar de preventieve aanpak waar we juist op zouden sturen.’

Ondersteuning

Een ander onderdeel van de afspraken tussen VWS en de VNG is dat er per 2017 wel structureel 60 miljoen beschikbaar gesteld wordt voor de begeleiding en/ of behandeling van mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb). Hier is Vos wel over te spreken. ‘Dit is natuurlijk positief. We hopen alleen wel dat dit geld ook echt wordt ingezet voor dagelijkse ondersteuning. Op die manier kan deze groep zich uiteindelijk beter redden.’

Begeleiding

Frank Bluiminck, directeur van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) is ook tevreden over deze afspraak. ‘Op deze manier lossen we in elk geval één probleem op: tijdelijke huisvesting en begeleiding voor met name jongeren met een verstandelijke beperking. Gemeenten zien dat deze groep een probleem vormt, maar geven nu aan dat er geen geld is om het op te lossen. Achter dat argument kunnen ze zich straks niet meer verschuilen.’

Jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) gebruiken relatief vaak overmatig alcohol en drugs, maar krijgen niet de zorg die zij nodig hebben. Dat stelt de landelijk werkende zorgorganisator Pluryn. Lees meer >>

Kwetsbaar

Bluiminck benadrukt dat het met name belangrijk is om het beschikbare geld te investeren in de groep jongeren met een lvb. ‘In de praktijk loopt de begeleiding nu niet goed. Het gaat bijvoorbeeld om jongeren die uit een begeleide woonvorm komen en nu zelfstandig gaan wonen, jongeren die nog thuis wonen en zelfstandig gaan wonen en jonge meisjes die zwanger zijn en tijdelijk meer begeleiding nodig hebben. Deze jongeren zijn misschien 18 of 20 jaar, maar sociaal-emotioneel zijn ze veel jonger. Deze groep zit in een enorm kwetsbare levensfase en krijgt te maken met aanpassingsproblemen. Als er bij hen iets fout gaat, hebben ze er hun leven lang last van. Met tijdelijke begeleiding is veel ellende, zoals een verslaving of schulden, te voorkomen. Dit zou dus met voorrang de groep moeten zijn waar we op inzetten.’