Door Dominique Elshout – Het is een dinsdagochtend en het is nog rustig in de Buurtinfo Winkel in de Eindhovense wijk de Bennekel. Op een vel papier tegen de muur hebben landelijke en plaatselijke politici een krabbel gezet om aan te geven dat ze voor een betere buurt zijn. Prominent in het oog: de handtekening van Ella Vogelaar.

Vrijwilligster Marion van Beurden, voorzitter van de Stichting Buurtplatform Bennekel Belang, zit aan de koffie met een collega. Dan komt er een man binnen. Een notoire klager, zal Van Beurden later verklaren.
De man: ‘Twee lampen in de gangen van de Reinkenstraat zijn kapot. Al een half jaar.’
Van Beurden: ‘Dan wordt het tijd dat jullie dat melden.’ De man: ‘Eén hangt er bij een Irakees, die lui melden nooit iets. Er komt trouwens een vergadering over de tuinen in de Bennekelstraat, wisten jullie dat?’
Van Beurden: ‘Ja, de woningcorporatie wil de tuinen opruimen. Maar de bewoners maken er zelf een puinhoop van. Wie zet die banken in de voortuin? We zouden een tijd geleden samen de straat vegen, met de bewoners, maar er was niemand. Drie keer per jaar hebben we opschoondag, weet je wat er dan gebeurt? Tachtig procent komt alleen maar kijken of er rotzooi ligt en laat de anderen opruimen.’
De man: ‘Ik belde pas een man op die gras op de stoep had staan, zo hoog dat je erover viel.  Zegt’ie: “Daar heb jij toch niks mee te maken.” Ik heb een schoffel en een hak gepakt en de boel weggehaald. Het totale aanzicht van de straat is naar de kloten.’
Van Beurden: ‘Ja, en als je er iets van zegt, krijg je het voor de klep.’

Beetje weggezakt
De Bennekel, één van de veertig wijken op de lijst van Ella Vogelaar, verheugt zich in extra belangstelling van de politiek. Niet dat de buurt uit het blikveld van de beleidsmakers was verdwenen. ‘Maar de wijkenaanpak was regulier geworden en een beetje weggezakt. Door Vogelaar is de aandacht weer verhoogd’, zegt Valerie van Nielen van de gemeente Eindhoven. De komende tien jaar trekt de gemeente 10,4 miljoen uit voor de Bennekel en de twee andere Eindhovense krachtwijken. De vier betrokken woningcorporaties staan voor 31 miljoen op de rol.

Marion van Beurden is een opvallende verschijning in de buurt. Ze komt oorspronkelijk uit Duitsland en dat is te horen. En misschien ook wel terug te vinden in haar manier van denken. Dan zegt ze bij voorbeeld ineens: ‘Dat gedoogbeleid in Nederland – sorry hoor, iets is verboden of niet verboden.’
Een rondje maken in de buurt, vindt ze best. ‘Moet je daar kijken, die kussens voor het raam. Hebben ze de ruit kapot gegooid, proberen ze het zo dicht te maken.’ Van Beurden loopt direct naar De Dommel, een oude school die nu in gebruik is als wijkcentrum. Er staat net een nieuwe biljarttafel, gekregen via de gemeente. Riekie van Herk van welzijnsorganisatie Welzijn Eindhoven, heeft een kleine kanttekening bij dat biljart. ‘Ze zijn de ballen vergeten. Maar dat zal wel goed komen.’

Van Beurden en Van Herk nemen de tijd om de invloed van de Vogelaar-plannen op de buurt in kaart te brengen. ‘De Bennekel heeft een jongerenprobleem, zodoende zijn we op de agenda gekomen als krachtwijk. Wat voor probleem? Vernielingen, bedreigingen.’

Om structuur te geven aan de ‘krachtwijk’ Bennekel hebben betrokken partijen drie thema’s aangeduid waar alle aandacht naar moet uitgaan. ’Jongeren’, ‘Achter de voordeur’ en ‘Doe Mee/Aan de slag.’ Met de jongeren gaat het beter, zeggen Van Herk en Van Beurden, twee jongerenwerkers boeken resultaat.
Onder de noemer ‘Achter de voordeur’ valt het aanbellen bij bewoners om te kijken of hulp nodig en gewenst is. De woningcorporaties werken daar ook aan mee. ‘Wij komen gemakkelijker bij mensen binnen’, zegt Hannie de Groot van het Woonbedrijf, een van de corporaties die huizen heeft in de Bennekel. ‘Wij hebben een permanente relatie met bewoners, via de huur die we innen en ook omdat we bij mensen thuis komen als er iets gerepareerd moet worden. Als iemand van bij voorbeeld maatschappelijk werk komt, vragen mensen zich toch eerder af wat die komt doen.’ Volgens De Groot heeft ‘Vogelaar’ ervoor gezorgd dat de wijk opnieuw in de belangstelling kwam van beleidsmakers, maar is het niet zo dat er nu ineens allerlei nieuwe projecten zijn bedacht. ‘Wij deden toch al van alles.’

Klapperproject
Via de gemakkelijker ingang bij bewoners is Woonzorg met name het klapperproject begonnen, een manier om mensen te helpen met hun administratie, in samenwerking met welzijnswerkers en de politie. ‘Mensen hebben soms een brieffobie, ze openen hun post gewoon niet meer’, zegt Kathinka Borkes van Welzijn Eindhoven, die net als vrijwel iedere beroepskracht die bij de Bennekel is betrokken het woord outreachend gebruikt. ‘We gaan af op signalen en gaan dan naar mensen toe, achter de voordeur.’

Politieman Jos Heesters heeft het er ook over, outreachend. Er op af, voor hulp en voor reguliere politietaken. Samen met andere instanties gaat de politie naar mensen toe. Dat is voor een deel te danken aan een grote bijeenkomst die werd gehouden als uitvloeisel van de benoeming van Vogelaar-wijken. Vertegenwoordigers van instellingen die zich met de buurten bezig houden, troffen elkaar daar en stemden de agenda’s op elkaar af. De onderlinge samenwerking is erdoor opgebloeid.

Buurtbrigadier Heesters kent zijn pappenheimers in de buurt al langer. Hij kan natuurlijk niet met naam en toenaam noemen wie verantwoordelijk zijn voor hausse in auto-inbraken waar de Bennekel dit jaar mee heeft te maken, maar hij heeft wel wat personen op het oog. En de jongerenoverlast? Stukken minder, zegt Heesters. ‘We hebben een zero-tolerance beleid gevoerd. Als ze schuin de straat overstaken, kregen ze al een bekeuring.’

Heesters heeft nog een opmerking over de verdeling van de Vogelaar-gelden. ‘De jonge Marokkanen riepen meteen: dat geld is voor ons, omdat zij problemen veroorzaakten. Maar wie het hardst roept, moet het niet krijgen.’

Mozaïeken
Marion van Beurden is het daar mee eens. We lopen verder door de wijk. Ze wijst op mozaïeken tegen gevels, gemaakt door bewoners met Vogelaar-geld. Voor een van de huizen staat Els de Pon. Vogelaar-geld? Niet direct onderdeel van haar wereld. Even verderop maakt Jeanette Netten een praatje met Van Beurden. ‘Hee, wat wou ik zeggen, ik heb die brievenbus dicht laten maken, anders gooien ze er vuurwerk in.’
Netten wijst op een leegstaand huis. Een stukje verder is bij een andere woning de voordeur gehavend. ‘De politie is daar van de week komen binnenvallen, onterecht, want de man die ze zochten was niet thuis.’
Van Beurden houdt de pas er flink in. Ze moet ’s middags nog naar een vergadering. Als vrijwilligster heeft ze zowat een dagtaak aan de Bennekel. Daar kreeg ze een paar jaar geleden een lintje voor. Ze was er vereerd mee, maar voor de buurt heeft het niet zo veel betekend. Van Beurden wijst op de rotzooi her en der op straat. En ze komt nog eens terug op een verhaal dat de klager van vanochtend vertelde. Het ging over autowrakken die gewoon op straat staan. Soms worden ze gebruikt als opslagplaats. Van Beurden weer er wel een praktische oplossing voor. ‘Iemand moet dapper zijn en de kentekenplaten van zo’n auto halen. Dan wordt’ie binnen een paar dagen opgetakeld. Maar ja, dat helpt ook niet echt, ik weet het. Als het gedrag en de mentaliteit van mensen niet verandert, kun je miljoenen in een wijk stoppen, maar dan gebeurt er niks. Er is nog veel te doen.’

Dit artikel staat in Zorg + Welzijn Magazine nummer 3, maart 2009.