Door Saskia Klaassen – Roberta wil aan de slag. Na een opname van een paar

maanden is ze voor het eerst weer in Amsterdam. Nu loopt ze onrustig heen en

weer door restaurant Freud. ‘Wil iemand iets te drinken?’, vraagt ze. Uit haar

Albert Heijntas tovert ze een pak sap tevoorschijn. Vanachter de

cappuccinomachine wordt Roberta gadegeslagen door psychologe Renske Kastelein.

‘Jij gaat vandaag nog niet werken’, zegt ze beslist, ‘we gaan eerst even

praten.’ De twee verdwijnen in het kantoortje achter de

bar. Roberta is een bekende van het restaurant. Ze was er vanaf het

begin bij, besliste mee over de naam, de pay-off (“krankzinnig lekker”) en de

inrichting van het restaurant. In februari ging het mis. Roberta nam haar

medicatie niet in en werd opgenomen. Renske Kastelein wil haar graag terug

hebben.

‘Maar dat moet wel in overleg met de behandelaars. Wij zijn geen

hulpverleners’, benadrukt ze. ‘We praten hier niet over de diagnose of over wat

een deelnemer niet kan, maar juist over wat iemand wél kan en wil. Als mensen

hun medicatie niet innemen, is dat hun eigen verantwoordelijkheid.’

Renske Kastelein is een van de bedenkers van restaurant Freud. Ze werkte

voorheen in het bedrijfsleven en had een eigen trainingsbureau. Tijdens een

studie psychologie verdiepte ze zich in de stigmatisering van psychiatrische

patiënten. ‘Ik heb een zwak voor deze mensen en kan het niet uitstaan dat ze zo

weinig meedoen in de samenleving.’

Dat geldt ook voor Gerda Hahn – kunstenares, kookdocente en buurvrouw van

Kastelein -, die al vaker kookcursussen gaf aan mensen met een psychiatrische

achtergrond. Samen liepen ze jaren rond met het plan voor een

huiskamerrestaurant. De training “Goede Zaken” van Stichting Doen maakte de

plannen ambitieuzer. ‘Huiskamerprojecten zijn er al genoeg. Dit moest een echt

restaurant worden, zonder GGZ-uitstraling. Maar daarvoor hadden we wel de steun

nodig van bedrijven’, zegt Kastelein.

Low-stressHet resultaat mag er zijn. De inrichting is

strak en wit, met groene accenten en een hippe muurschildering met

plantmotieven. Het personeel draagt stijlvolle zwarte shirts en sloven. Met de

zwart-wit gestreepte markiezen is Freud bijna te chic voor de

Spaarndammerstraat. Om drie uur in de middag zijn de voorbereidingen in volle

gang. ‘Het uitgangspunt is dat alles “low-stress” is’, legt Kastelein uit. Dat

lijkt in tegenspraak met het horecawerk.

‘We hebben de manier van werken aangepast en bereiden veel voor in de

middag.’ Terwijl Hahn in de keuken met drie mensen aardappelen schilt en

courgettes snijdt, is het in de rookkamer minstens zo druk. ‘Met psychiatrische

patiënten kom je daar niet onderuit. Ik wilde niet dat ze buiten voor de ingang

staan en binnen was ook niet bespreekbaar. Dan krijg je een rookhol.’

Achter de bar is gastheer Martin bezig met de tafelschikking. Hij poliert

het bestek, legt hij uit, terwijl hij vorken en messen uit een sopje haalt en

oppoetst. ‘Het moet allemaal perfect zijn.’ Martin heeft een schizo-affectieve

stoornis. ‘Teveel prikkels en stress doen me de das om.’ Na twee opnames gaat

het nu weer beter. Hij werkte al eerder in de horeca, maar ‘in een reguliere

baan draai ik een beetje door’. Zijn trajectbegeleider wees hem op dit project.

‘Hier kan ik rustig aan doen. Het is overzichtelijk, we zijn met genoeg mensen.

Om de beurt kunnen we even een bakkie doen en een sjekkie roken.’

Het gehele artikel is te lezen in Zorg + Welzijn Magazine 6, juni 2007.

Drie maanden na publicatie wordt het op de website

geplaatst.