Kriens zegt dit tegen gemeente.nu een dag na het wetsvoorstel voor de nieuwe Wmo naar de Tweede Kamer is gestuurd. Verder wordt bekend dat een grote meerderheid van de gemeenten zich niet kan vinden in het overlegresultaat, ook wel zorgakkoord genoemd. ‘Wij zijn nog steeds niet voor de scheiding van persoonlijke verzorging en de andere taken binnen de Wmo’, laat Kriens weten. ‘Maar we moesten onze knopen tellen.’

Overleg

Staatssecretaris Martin van Rijn wilde verder met de invoering van de nieuwe wet. Er was weinig ruimte. Ook in de Kamer was een meerderheid bereid de trein te laten rijden, was de inschatting. Meer dan het akkoord zat er niet in. Maar goed, het resultaat van het overleg ging naar de leden. Die lieten afgelopen vrijdag weten dat het kabinet weer aan zet is.

Kriens opereert in een krachtenveld tussen kabinet, Kamer, achterban en publieke opinie. Vooral tijdens een wetgevingsproces gaat het dan al snel over taken, miljoenen en belangen. Allemaal nodig, weet de voorzitter. ‘Toch gaat het er bovenal om mensen regie over hun eigen leven te laten houden. Vereenzaming kan bijvoorbeeld heel anders worden opgelost dan nu het geval is. Daar zijn ook al mooie voorbeelden van. Ik wil dit anders organiseren en bij de start van gemeenten horen dat ze klaar zijn voor de nieuwe taken.’

Netwerk

De VNG is veranderd, meent Kriens. ‘Voorheen waren gemeenten vrij piramidale organisaties die veel vanuit de wetgeving opereerden’, zegt de voorzitter van de directieraad. ‘Nu moeten ook zij steeds meer werken vanuit verschillende netwerken. Het onderwijs is een goed voorbeeld. Gemeenten gaan niet alleen over de huisvesting, maar ook het onderwijs moet in orde zijn.’

Onderwijs

Goed onderwijs kan problemen voorkomen waar gemeenten direct verantwoordelijk voor zijn. De openbare orde is gebaat bij kinderen in de schoolbanken in plaats van op de straat met een groot blik energiedrank. Het kan ook helpen de roep om jeugdhulp te verminderen. Er staan kort gezegd minder schotten tussen de verschillende taken van gemeenten en de VNG wil ze helpen om de verbindingen te leggen. Dat vraagt om een minder verkokerde kijk op de zaak.

GGD

‘Door het afpellen van wat regionaal en lokaal moet, is het mogelijk de gemeenteraden aan de voorkant te betrekken bij de transities. Als wethouder heb ik bij het organiseren van de GGD gezien dat het kan. Dit vraagt wel een ijzeren discipline bij het proces. ‘Ik merk ook dat er veel gesproken wordt over het decentraliseren. Wel moeten we er goed op letten dat er geen democratisch gat valt. Dat moeten we met zijn allen voorkomen. Het is belangrijk om gemeenteraden in hun kracht te zetten.’

Verzekeraars

‘Daar zijn goede afspraken met zorgverzekeraars voor nodig. Als de wijkverpleegkundige deel is van een wijkteam, komt in de praktijk veel wel goed. Maar de hoogopgeleide verpleegkundige doet ook nog steeds de lichtere zorgtaken. Juist vanuit de ondersteunende begeleiding hadden gemeenten kunnen besparen. Alle medische handelingen moeten natuurlijk worden uitgevoerd door verpleegkundigen, maar voor verder hadden we dit op een andere manier kunnen regelen als dat budgettaire schot er niet had gestaan.’

Aandachtspunt

‘Een goede samenwerking met zorgverzekeraars cruciaal om te voorkomen dat mensen straks van het kastje naar de muur worden gestuurd. In de wet is dat nog onvoldoende geborgd. Dat is wel een aandachtspunt. We merken nu dat in sommige regio’s zorgverzekeraars niet in de modus staan om samen te werken met gemeenten.’

De VNG had het akkoord niet meteen moeten verwerpen, volgens Kriens. ‘Nee, ook omdat we de publieke opinie tegen ons hadden. Het idee was toch dat mensen geen gekwalificeerd persoon meer over de vloer kregen. Onze visie blijkt lastig voor het voetlicht te krijgen. We hebben onze bestuurlijke verantwoordelijkheid genomen. Vervolgens was het aan de leden.’

Eisen

Op voorhand eisen verbinden aan de overheveling van taken, was ‘lastig’. ‘Het pleidooi voor de transities kwam van de gemeenten zelf. Vervolgens gingen daar twee regeerakkoorden overheen met grote bezuinigingen op het sociaal domein. Die waren gigantisch, maar in deze tijd wel begrijpelijk. Daarna ga je een wetgevingstraject in en dan zie je dat er minder ruimte is voor je wensen, ondanks een stevige resolutie.’ De bedoeling is dat de wetgeving voor de zomer is afgerond, zegt Kriens. ‘Anders heeft ook de wetgever een probleem. Maar momenteel is helaas nog veel onduidelijk.’