Kwetsbare ouderen in dorpen zijn het meest gebaat bij behulpzaamheid en contact met dorpsgenoten. Het is daarom belangrijk dat de kleine plattelandsgemeenten de contacten en hulprelaties in het dorp ondersteunen. Want uit het onderzoek van het SCP blijkt dat naarmate de leeftijd hoger wordt, ouderen zelf minder aansluiting vinden bij hun directe omgeving. Kwetsbare ouderen worden dan praktisch en sociaal-emotioneel steeds kwetsbaarder.

Onderzoek

Dat constateert onderzoekster Lotte Vermeij van het SCP in: ‘Kleine gebaren, is het dorp een vangnet voor kwetsbare ouderen?’ Uit het onderzoek blijkt dat als ouderen in dorpen meer lokale contacten hebben, zij ook een fijner leven hebben. Ze ervaren minder problemen met het onderhoud van huis en tuin. En ze hebben minder sociaal-emotionele problemen, zijn dus minder eenzaamheid.

Eenzaamheid

Logische conclusie: meer contacten, minder eenzaam. Maar ook blijkt dat eenzaamheid ook in het dorp op de loer ligt: hoe kwetsbaarder de oudere, hoe moeilijker het is om aansluiting te vinden bij dorpsgenoten. Het is daarom van belang, aldus de onderzoekster, dat ouderen lokale contacten en omgangsvormen opbouwen en behouden. Daar ligt een taak voor de gemeenten: het belang van bemiddeling door de gemeente en door welzijnsinstellingen neemt toe’, concludeert Vermeij.

Mensen in een sociaal isolement hebben geen sociaal netwerk of enige vorm van steun. Ze zijn daarom volledig aangewezen op professionele hulp als ze hulpbehoevend worden. Eenzaamheid is maar moeilijk te bestrijden. Lees artikelen over eenzaamheid in dit dossier. Lees meer>>

Kwetsbaar

‘Omgangsvormen lijken bij te dragen aan de kwaliteit van het leven’, aldus de onderzoekster, ‘ondanks dat ze ouderen niet direct praktische hulp opleveren.’ Vermeij constateert dat vooral alleenstaande en lichamelijk beperkte ouderen hulp krijgen van dorpsgenoten. Dat is goed nieuws: als de kwetsbaarheid groter wordt, lijkt de hulp van dorpsgenoten toe te nemen. Dat geldt echter niet voor ouderen met een laag inkomen. Zij krijgen aantoonbaar minder hulp, blijkt uit het onderzoek.

Zorgcoöperatie

Voorzieningen dichtbij huis zijn vooral belangrijk voor kwetsbare ouderen, volgens de onderzoekster. ‘Positief is de opkomst van nieuwe initiatieven, zoals zorgcoöperaties. Bewoners organiseren voormalige overheidstaken, zijn betrokken om voor elkaar te zorgen en maken gebruik van buurthuizen op een centrale locatie, die gemakkelijk te bereiken is.’ Veel initiatieven lopen echter volgens de onderzoekster nog tegen ‘een weerbarstige praktijk aan, zodat het uiteindelijke succes moeilijk kan worden vastgesteld’. 

Download hier het onderzoek van het SCP: ‘Kleine gebaren, is het dorp een vangnet voor kwetsbare ouderen?>>