Veldman promoveerde op 13 december aan de Rijksuniversiteit Groningen. Voor haar promotieonderzoek maakte ze gebruik van de gegevens uit het TRAILS onderzoek. In dit onderzoek zijn 2500 Nederlandse jongeren van hun tiende tot hun 22ste gevolgd. 

Psychisch stabiel

Iedere twee of drie jaar worden de deelnemers onderzocht. Veldman: ‘Voor mijn onderzoek heb ik gekeken naar de metingen van de psychische gezondheid. Opvallend is dat bijna negentig procent van de jongeren die problemen hebben, stabiel is. Met andere woorden: wie op zijn tiende psychische problemen had, heeft deze op 22-jarige leeftijd nog steeds.’

Behandeling

In het onderzoek is niet meegenomen of de jongeren ook een behandeling kregen vanwege hun psychische problemen. Veldman: ‘Dat zoveel van de problemen van de deelnemers aan het onderzoek stabiel zijn, kan betekenen dat ze geen behandeling hebben gehad of dat de behandeling niet effectief is geweest.’

Vroeg ingrijpen

Wat wel feitelijk uit het onderzoek naar voren komt, is dat jongeren die al vroeg te maken hebben met psychische problemen, vaker vroegtijdig schoolverlaten en een grotere kans hebben op een lager opleidings niveau, werkloosheid en een lager inkomen. Daarom is het van belang om zo vroeg mogelijk in te grijpen.

Er is te weinig zicht op de problemen van meisjes in de jeugdzorg. Dat stellen onderzoekers en behandelaars Karin Nijhof, Lotte Reijnhout en Anne Verburgh. Lees meer >>

Schoolsysteem

Maar hoe doe je dat op een effectieve manier? Veldman is ervan overtuigd dat het goed is om na te gaan of we als maatschappij wel goed met deze jongeren omgaan. ‘Past het huidige schoolsysteem bijvoorbeeld bij kinderen met gedragsproblemen? Wordt hun omgeving wel voldoende ingezet? Is er ondersteuning voor ouders? Dat moeten we ons afvragen.’

Problematiseren

Bovendien vraag de promovenda zich af of we niet te veel problematiseren. ‘Als je een label op een kind plakt, hoeveel neemt hij of zij daar dan van over? Als je blijft benoemen dat een kind een probleem heeft, gaat het zich daar wellicht ook naar gedragen. We moeten zien te voorkomen dat jongeren in een neerwaartse spiraal komen.’

Professionals in de jeugdhulpverlening kijken te veel in de dossiers en te weinig naar het kind. Dat vertellen kinderen tegen kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer. Lees meer >>

De kip en het ei

Het lastige is, dat uit onderzoek blijkt dat een slechte (psychische) gezondheid als gevolg kan hebben dat je een lagere opleiding volgt. Dat kan weer tot gevolg hebben dat je minder inkomen en bestedingsruimte hebt, wat weer invloed kan hebben op je gezondheid. Veldman: ‘Het is een beetje het verhaal van de kip en het ei, het één heeft gevolgen voor het ander. Als we die cirkel kunnen doorbreken, zou het heel mooi zijn.’

Jeugdwet

Hoe je dat precies kunt doen, heeft Veldman (nog) niet onderzocht, maar ze heeft er wel ideeën over. ‘Het is heel belangrijk dat verschillende “partijen” om een jongere heen samenwerken. Nu zijn school, ouders, hulpverleners en eventueel een bedrijfsarts allemaal vaak met eigen trajecten bezig. Zoek elkaar meer op.’ Dat is vooral belangrijk als een jongere achttien jaar wordt. ‘Na hun achttiende vallen jongeren niet meer onder de Jeugdwet. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat zeven tot tien procent van de jongeren niet meer naar school gaat en geen werk heeft. Wie heeft dan nog zicht op deze jongeren? Samen moeten we voorkomen dat ze buiten beeld raken.’

Sociale activiteiten

Ook heeft Veldman een tip voor sociaal professionals. In haar onderzoek heeft ze onderscheid gemaakt tussen twee soorten psychische problemen: gedragsproblemen en emotionele problemen. Jongeren met gedragsproblemen zijn vaak snel in beeld omdat hun problemen zichtbaar zijn en anderen er last van hebben. Emotionele problemen zijn vaak lastiger te herkennen. ‘Jongeren met emotionele problemen als angst en depressie trekken zich juist meer terug. Kom je als sociaal professional met een jongere in contact, vraag dan ook naar sociale activiteiten. “Ga je uit? Sport je? Wie zijn je vrienden?” Heeft een jongere weinig sociale activiteiten? Dat zou kunnen wijzen op emotionele problemen.’