Sociaal Werk Nederland ontving signalen van verschillende leden op die erop wezen dat vacatures moeilijk in te vullen waren. En niet alleen in het sociaal domein, ook in de zorg zijn vergelijkbare problemen. Voor het ministerie van VWS is dit reden om een campagne te starten om de arbeidsmarkttekorten in zorg en welzijn aan te pakken, voor Sociaal Werk Nederland was het een aanleiding om een peiling te houden onder hun leden om inzichtelijk te maken hoe groot het probleem is.

Geschikte generalisten

Maaike Verheul, adviseur cao bij Sociaal Werk Nederland: ‘De respons op de peiling was hoog. In totaal reageerden 132 van onze leden, dat is ongeveer een kwart van het totaal. Ruim de helft van de respondenten gaf aan dat ze in het afgelopen half jaar inderdaad moeite hadden om vacatures vervuld te krijgen.’ Vooral het vinden van geschikte generalisten blijkt lastig (veertig procent van het totaal aantal gemelde vacatures). Op nummers twee en drie staan de vacatures voor maatschappelijk werkers (zestien procent) en voor jongerenwerkers (elf procent). En de vraag naar opbouwwerkers stijgt.

Vissen uit dezelfde vijver

Volgens Verheul is er niet één aanwijsbare oorzaak te noemen voor de problemen. ‘Het is bijvoorbeeld niet zo dat minder mensen een sociale opleiding kiezen, er is juist veel animo voor. Maar ik heb wel het gevoel dat er inmiddels meer sectoren zijn die om dezelfde mensen strijden. Omdat kwetsbare ouderen en bijvoorbeeld mensen met psychische problemen langer zelfstandig in de wijk wonen, is de hulpvraag voor sociaal werk verzwaard. Je ziet bijvoorbeeld dat ook de zorgsector zich steeds meer op preventie gaat richten. Werk dat voorheen door typische sociaal werk organisaties werd uitgevoerd, wordt nu ook door de zorgsector gedaan. Sociaal werk en zorg lopen dus steeds meer door elkaar en een gevolg daarvan is dat meer organisaties mensen uit dezelfde vijver willen halen.’

Het tekort aan psychiaters en psychologen begint uit de hand te lopen. In de ggz en in de verslavingszorg worden de wachtlijsten langer en langer omdat er te weinig personeel is. Er is geld nodig voor opleidingen en voor de differentiatie van taken van psychiaters naar hbo-opgeleid personeel, zegt GGZ Nederland. Lees meer >>

Hogere eisen

Iets anders wat mee kan spelen, is volgens Verheul dat de eisen aan sociaal werkers hoger worden. ‘Er wordt bijvoorbeeld steeds vaker om HBO-geschoolde mensen gevraagd, om sociaal werkers die ondernemend zijn en die procesmatig kunnen denken.’ Eén van de respondenten stelde: ‘We krijgen weinig tot geen reacties van gekwalificeerde kandidaten met (enige) ervaring’.

Ervaring opdoen

Als er wel voldoende studenten zijn, zijn de eisen aan kandidaten dan niet te hoog? En krijgen deze jonge mensen dan wel de kans om de gevraagde ervaring ergens op te doen? Verheul: ‘Je kunt je natuurlijk afvragen of het niet goed zou zijn als organisaties het werk zo gaan verdelen dat ze jonge mensen de kans geven om ervaring op te doen en de ervaren collega’s het werk doen waar meer ervaring voor nodig is. Het meester-gezel-idee. Uiteindelijk zullen we denk ik die kant op moeten. Kennelijk kunnen organisaties het zich nu nog permitteren om op zoek te gaan naar mensen die precies in het plaatje passen. Er is nog geen brand, maar als de brand uitbreekt, zullen ze zich moeten aanpassen.’

Vinger aan de pols

Op de vraag of Verheul zich zorgen maakt naar aanleiding van de peiling, heeft ze niet direct antwoord. Na even nadenken stelt ze: ‘Als ik voor mezelf spreek, maak ik me nu nog geen zorgen. Maar ik vind het wel spannend welke kant het nu op gaat nu zorg en sociaal werk steeds meer door elkaar heen gaan lopen. Buurtbewoners moeten tijdig kunnen rekenen op adequate en kwalitatief goede hulp. Als het moeilijk blijft, of misschien nog wel moeilijker wordt, om goed personeel te vinden, wordt het op den duur wel zorgelijk. Dus we houden als Sociaal Werk Nederland een vinger aan de pols voor een sterke sociale basis.’