Sociaal gezond en geestelijk fit zijn, dat is dé manier om ervoor te zorgen dat mensen niet in de problemen komen. Preventief beleid heet dat in overheids- en gemeente-termen. Staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten hebben daarover gezamenlijke afspraken gemaakt in de nieuwe Landelijke Nota Gezondheidsbeleid 2020-2024. Lex Staal, directeur van Sociaal Werk Nederland benadrukt dat ‘de professionals in de wijk, dichtbij de mensen, de motor zijn om burgers te stimuleren tot gezond gedrag. Dat gaat niet vanzelf.’

Gezondheidsvraagstukken

In de Landelijke Nota Gezondheidsbeleid 2020-2024 worden vier gezondheidsvraagstukken uitgewerkt waar gemeenten de komende jaren mee aan de slag gaan: Het verbeteren van gezondheid in de fysieke- en sociale leefomgeving. Het verminderen van gezondheidsachterstanden van burgers. Minder druk op het dagelijks leven van jeugd en jongvolwassenen. En als laatste: concrete bijdragen aan vitaal ouder worden.

Extra bezuinigingen

‘In de wijk zien we de echte kansen voor verbetering van de gezondheid van mensen’, zegt Lex Staal. ‘Er wordt gesport via bewegingscoaches, aan eenzaamheid van ouderen wordt gewerkt en er is aandacht voor jongeren die anders gaan lanterfanten. Om maar enkele voorbeelden te noemen. De vraag is hoe de plannen in deze gezondheidsnota zich verhouden met de bezuinigingen die op gemeenten af komen. Ik hoorde in Eén Vandaag dat Jan van Zanen, voorzitter van de VNG, waarschuwde dat de financiële problemen van gemeenten door de coronacrisis extra bezuinigingen betekenen. Volgens hem zou dat ook het sociaal domein zwaar treffen. Wij hebben half maart afgesproken met de gemeenten om in deze coronatijd te doen wat nodig is en achteraf te kijken naar de financiering. Wat heeft het voor zin als gemeenten zeggen preventiebeleid te voeren om de gezondheid van mensen te verbeteren, maar je gaat vervolgens bezuinigen op de sector die het moet gaan doen?’

Preventiebeleid

Gezondheid levert winst op, zegt Lex Staal, sociale en geestelijk fitte mensen staan krachtiger in het leven en hebben minder zorg en begeleiding nodig. Daar in investeren levert juist geld op. Sociaal werkers in de wijk spelen daarin een belangrijke rol. Deze landelijke nota is een eerste stap, die moet concreet uitgewerkt worden. Dan is het nodig dat gemeenten zich bewust zijn van het belang van preventiebeleid. En dat je dat kunt koppelen aan vraagstukken die nu actueel zijn, bijvoorbeeld aan jongeren die nu niets kunnen en mogen, aan ouderen die geen bezoek meer krijgen.’

Sportdingetje

Elke aandacht voor preventief beleid is winst, meent Staal, dus is deze nota Gezondheidsbeleid een eerste stap. ‘Op dit moment gaat de aandacht nog steeds vooral uit naar de behandeling, de cure, van problemen. Gezondheidsbeleid is niet alleen een sportdingetje; zo van: je zet een bewegingscoach in en dan worden we gezonder. Als je de gezondheid van burgers in de minder kansrijke buurten wilt verbeteren, dan moet je reële kansen ontwikkelen. Dan moet je ook verder kijken naar bijvoorbeeld het tegengaan van armoede, het tegengaan van eenzaamheid en verbetering van de leefomgeving van mensen.’