De kostenstijging in de langdurige zorg tussen 2010 en 2012 komt vooral doordat de tarieven in de AWBZ ieder jaar met een vastgesteld percentage omhoog gaan – de jaarlijkse loon- en prijsbijstelling. Dit kan in totaal oplopen tot een jaarlijkse verhoging van 3 tot 5 procent. Maar ook zorgverzwaring is volgens de Nederlandse Zorgautoriteit NZa, die een marktscan heeft uitgevoerd in de langdurige zorg, reden van de kostenstijging: het aantal cliënten met een zwaardere indicatie neemt toe.

Aantal cliënten

De kosten van verplegings- en verzorgingshuizen en de instellingen voor gehandicaptenzorg stegen  tussen 2010 en 2012 met respectievelijk 16,5 procent en 17,7 procent. In de ouderenzorg zijn voor die extra kosten geen extra bewoners verzorgd: het aantal cliënten in verplegings- of verzorgingshuizen bleef gelijk. In de gehandicaptenzorg nam het aantal cliënten wel toe, met bijna acht procent in deze periode. Deze stijging is opvallend, omdat dit meer is dan je op grond van de bevolkingsgroei van 1,2 procent zou verwachten. De toename van het aantal cliënten in de AWBZ is de oorzaak van 18 procent van de kostenstijging.

Hoge indicaties

Een kwart van de kostenstijging komt door zorgverzwaring. Er is een verschuiving naar intramurale zorg met behandeling. Ook het aantal cliënten met een indicatie voor zwaardere zorg neemt toe. Dit kan komen doordat cliënten pas later instromen dan voorheen. Zorgverzwaring kan ook komen doordat er te hoge indicaties worden afgegeven: het zogenoemde ‘upcoding’. In 2011 en 2012 konden zorgorganisaties zelf (her-) indicaties aanvragen bij het Centrum voor Indicatiestelling Zorg (CIZ). Uit onderzoek van het CIZ zelf bleek dat er inderdaad upcoding heeft plaatsgevonden bij deze indicaties door zorgaanbieders.