Dit eenzijdige perspectief op risicojongeren lost de achterliggende sociaalmaatschappelijke vraagstukken niet op. Media brengen incidenten zoals in Gouda onevenredig groot in beeld en dragen zo bij aan statusverhoging binnen de straatcultuur. Vraagstukken nemen daardoor ogenschijnlijk ontoelaatbare vormen aan. Toezicht en handhaving in de wijk worden breed ingezet als antwoord op – alleen – de symptomen, in plaats van gericht op de ontwikkeling van individuele jongeren. Intussen krijgt het gros niet de juiste aandacht en ontwikkelt het vraagstuk zich in rap tempo.

Te vaak wordt vergeten dat jongeren vooral jongeren zijn met dromen en ambities. Overlastgevende tieners zijn, ondanks hun gedrag, wel degelijk te coachen. Het profiel van coaches en het aanbod van het jongerenwerk is alleen verkeerd ingericht. Je spreekt deze jongeren niet aan met inloopuurtjes bij jongerencentra. Je moet de wijk in en daadwerkelijk verbinding maken met hun sociale structuur. Werk met coaches in wie jongeren zich herkennen, die bereid zijn om samen met hen talenten te ontwikkelen. Geef jongeren een rolmodel waar ze tegen opkijken.

Het is tijd voor een nieuwe aanpak waarbij de ambities van jongeren centraal staan. Exemplarisch is de Edutainmentaanpak die in Amsterdam en Waddinxveen, maar ook in kleinere gemeenten, wordt uitgevoerd. Aanvankelijk overlastgevende jongeren gaan aan de slag met het bedenken, ontwikkelen en vormgeven van een productie op het gebied van sport, muziek of theater. Een coach faciliteert en biedt kennis, talent en ervaring. Edutainment engageert jongeren en biedt hen kansen op competenties die nodig zijn voor een arbeidsplaats of stageplek. Jongeren haken gedurende de productie zelden af en geven minder problemen in de openbare ruimte.

Van doorslaggevend belang is ook het delen van kennis binnen gemeenten over jongeren en de gezinnen waaruit ze komen. De informatiepositie van professionals in het veld is vaak slecht. Politie, leerplichtambtenaar en jongerenwerker hebben allen slechts een puzzelstukje van het vraagstuk in handen. Van een ‘foto’ van de wijk met gezinnen waar we ons echt zorgen over moeten maken tot aan inzicht in jongeren die overmatig drugs of alcohol gebruiken. De puzzel wordt echter niet compleet, omdat het analyseniveau beperkt is en de regie ontbreekt. Het is tijd voor professionals die de buurt begrijpen. Jeugd- en veiligheidsbeleid ontstaan in de praktijk en in de uitvoering, niet achter de beleidstafel.

Anke van Beckhoven, programmamanager bij Zwind, onderdeel van B&A Groep
Ewout Smeerdijk, eigenaar adviesbureau Ketenwerk

Bron: Foto: ANP/Nils van Houts